"Duyduguma göre Vista'da…" diye baslayan cümleler çok kısa bir süre içinde yeni Vista efsanelerini yaratmaya basladı bile. Özellikle internette çokça dolanmaya baslayan soruları bulup sizler için derledik ve Vista hakkındaki gerçekleri sıraladık.
Efsane 1: Vista için yeni ve çok iyi bir PC gerek
Bunu pek çok yerde duymussunuzdur. Hiç süphesiz bu duruma en çok sevinenler de bilgisayar parçası satan dükkanlar olmustur. Ancak dogru degil. Vista'yı ortalama bir sisteme problem yasamadan kurmanız mümkün. Hatta daha da ötesi, bilgisayarınız 3-5 yıl öncesi toplanmıs kadar eskiyse bile, seffaf pencereler gibi özellikler barındıran Aero Glass arayüzü tarzındaki bazı yeniliklerden feragat edip Vista'yı sisteminizde sorunsuz kullanabilirsiniz.
Aero için bilgisayarınızda en az 1 GB RAM ve destekleyen bir ekran kartı olması gerekiyor. Ancak gelistirilmis güvenlik özellikleri, fonksiyonel arama, temel islemler gibi sistemin düzgün çalısacagı bir ortamı saglamanız mümkün.
Vista ekran kartı seçiyor mu?
Bu maddeyle baglantılı bir diger efsane de Aero'nun sadece PCI Express destekli ekran kartları tarafından çalıstırılabildigi yönünde. Bu da dogru degil. 256MB'lık standart bir AGP GeForce ile de Vista'yı çalıstırabilirsiniz.
Eger yeni bir bilgisayar alıyorsanız ve illa içinde Vista da olsun, ama çok para da vermek istemiyorum diyorsanız, 500-600$ civarındaki bir bütçeye, üzerinde Vista Home Premium kurulu bir bilgisayar toplamanız mümkün.
Efsane 2: Vista tüm güvenlik problemlerini çözüyor
Microsoft en çok Vista'daki güvenlik özellikleri üzerine çalıstıgını her seferinde ifade ediyor. Ancak hiçbir isletim sistemi için tam anlamıyla güvenlidir diyemezsiniz. Vista'yı kurmus olmak, antivirüs, güvenlik duvarı (firewall) veya reklam yazılımlarını engelleyen diger üçüncü parti güvenlik programlarını kurmayacagınız anlamına gelmemeli.
İsletim sisteminin kodları yeniden yazıldıgı için (ve tabii ki bu da bir insan ürünü oldugu için) eski sürümlerdeki açık ve eksikliklerin çogu giderilmis olacagı gibi, her zaman olası hatalar veya yeni eksiklerle de karsılasabileceginizi aklınızdan çıkarmayın.
Yeni yamalar çıkabilir
Aslına bakarsanız Microsoft ilk kritik güvenlik güncellemesini de bir yıl kadar önce Vista daha Beta asamasındayken çıkarmıstı bile. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde de güvenlik açıklarıyla ilgili güncelleme ve yamaların çıkması dogal bir süreç. Kayıtlı Vista kullanıcılarının bu paketler çıktıgında internetten indirip sistemlerini yenilemeleri gerekiyor.
Efsane 3: Vista, XP'nin SP2'sinden güvenli degil
Bir önceki maddeye diger taraftan bakıldıgındaysa bazı kisilerin Vista için "O kadar da iyi degil, XP'deki Service Pack 2 bile daha güvenlidir" söylemleri de gerçegi yansıtmıyor.
Güvenlik paketleri ve güncellemelerle donatılmıs bir XP elbette kutusundan çıkmıs ilk halinden çok daha güvenli. Ancak Vista da bos degil ve önceki sürümlere nazaran pek çok güvenlik gelistirilmesiyle birlikte geliyor.
Neler yeni?
Windows Firewall getirilen en önemli degisiklik.
Enterprise ve Ultimate sürümlerinde yer alan BitLocker sürücü sifreleme sistemi, Windows Service Hardening, ag erisim korumaları, kullanıcı hesapları kontrolü ve sistem yöneticisinin kullanıcı hesapları üzerinde yapabildigi kısıtlamalar gibi pek çok yenilikten söz edilebilir.
Efsane 4: Vista dedigin arayüzü degistirilmis XP
Bir isletim sistemi hakkındaki ilk izlenimleriniz, tıpkı yeni birisiyle tanıstıgınızda oldugu gibi görünümle alakalıdır. Vista'nın görünümü de çogu kullanıcı için gerçekten etkileyici bir degisiklige sahip. seffaf pencereler, üç boyutlu animasyonlar ve diger görsel efektler size yeni ve alısması birkaç gün gerektiren bir görsellik sunuyor.
Kullanıslılık ön planda
Ancak Vista'daki degisiklikler sadece sirin bir arayüz olusturulmasından çok daha öte. Daha önce bahsettigimiz güvenlik özelliklerinin yanında, kullanıslılık ve ek özelliklere de yer veriliyor. Örnegin:
* Arama yetenegi gelistirilmis. Anlık arama özelligi sayesinde kelimeyi yazmaya basladıgınızda ilgili doküman, program veya diger nesneleri ve hatta çalısmakta olan uygulamaları Baslat menüsünden kolaylıkla bulabiliyorsunuz.
* Daha önceki Windows'larda bulunmayan ve ek programlar kurmanızı gerektiren islemler için yeni ve tümlesik programlar da mevcut. Bunların arasında Windows Calendar, Windows Contacts, Windows Mail gibi öne çıkan isimler ofis programları kurmanızı bir sart olmaktan çıkarıyor. Snipping Tool ekran görüntüsü almanızı kolaylastırırken yeni oyunların hos arayüzleriyle iyi vakit geçirebilirsiniz.
* Eski sürümlerde de yer alan CD/DVD yazma islemleri gibi pek çok islemin gelistirilmis özelliklere sahip yeni programları da Vista'da yer alıyor.
* Windows Explorer penceresi daha etkin hale getirilmis. Artık dosyaların içerigini önizleme aracı sayesinde dosyayı açmaya gerek kalmadan görebiliyorsunuz.
* Windows Explorer'da klasör degistirmek gibi islemler de adres satırındaki isimlerin tıklanabilir hale getirilmesiyle artık daha kolay.
* Eskiden birkaç dosyayı seçmek için Ctrl tusuna basmanız gerekiyordu. Artık isaretleme kutucukları sayesinde birden fazla seçim yapmanız oldukça basit.
* Bir dosya ismi degistirmek istediginizde (uzantıları gizle seçenegi aktif degilse) eskiden dosya uzantısını da yazmak zorunda kalıyordunuz. Bu iskenceye de Vista ile son veriliyor ve sadece isim degistirilebiliyor.
Bunlar ilk bakısta akla gelen ve kullanım kolaylıgı saglayan birkaç özellik. Vista'da bunlardan biraz daha fazlasıyla karsılasacaksınız.
Efsane 5: Vista ile dual boot imkansız
Eger sisteme Vista kurduysanız baska bir isletim sistemi daha kuramazsınız ifadesi de bir diger büyük yalan.
Birden fazla isletim sistemini istediginiz gibi kurabilirsiniz. Hatta aynı makinede hem XP hem de Vista bile yer alabilir. Açılısta siyah ekranda hangi sistemi kullanacagınızı seçip yolunuza devam ediyorsunuz.
Ancak bir de su gerçek var. Sistem konfigürasyonlarını ayarlayabildiginiz pencerede sadece Vista gösteriliyor olacak. Bu pencereye Baslat menüsünden Çalıstır komutuna msconfig yazarak erisebiliyorsunuz.
Boot Configuration Data
Bilgisayarın açılısındaki birtakım islemlere müdahale edebildiginiz boot.ini dosyası Vista'da, eskiden XP'de oldugu gibi bu pencere üzerinden dogrudan erisilebilir halde degil. Boot seçenekleri artık Boot Configuration Data adı verilen ve Windows Boot Manager tarafından yürütülen bir alanda yer alıyor. Bu aracı kullanmak için Bcdedit.exe dosyasında degisiklik yapabilirsiniz.
Aman dikkat, bilmediginiz yerleri kurcalayıp sistemi bozmayın
Efsane 6: Vista'da sadece Ofis 2007 çalısır
Bu konuda da çesitli yerlerde pek çok yazı çıktı. Hatta bir kısmı, Vista kurdugunuzda mevcut Ofis yazılımınızı da Ofis 2007'ye yükseltmek zorunda oldugunuzu bile iddia ediyor.
Tabii ki edebilirsiniz ama bu sizin Vista'da Ofis 2003 veya farklı ofis uygulamalarını kullanmanızı engellemiyor. Yani tamamen istege baglı bir durum.
Açık kaynak yazılımlar engelleniyor mu?
Konuyla baglantılı bir diger yanlıslık da Microsoft'un kendi ürünlerini ön plana çıkarmak için açık kaynak yazılımların önünü tıkadıgı ve sisteme kurulumunda sorunlar çıkardıgı yönünde.
Resimde de görebileceginiz gibi açık kaynak yazılımı OpenOffice Vista'ya kurulu durumda ve kurulumda herhangi bir sorun da yaratmadı.
Efsane 7: Pek çok program veya donanım çalısmıyor
"Vista ile uyumluluk" ifadesi çogu kullanıcıyı ürkütüyor. Programların veya donanımların Vista ile uyumsuz oldugu, yeni sürücüler veya Vista'ya uyumlu yeni sürümlerin çıkmasını beklemek gerektigi de yazılıp çizilenler arasında.
Gerçek su ki, sadece XP'ye özel yazılmıs olan programlar Vista'da çalısmayabilecek, bu dogru. Ancak bu programlar bazı aintivirüs yazılımları veya sistem araçları gibi, isletim sisteminin çekirdegiyle islem yapan yazılımlar. Çekirdek yeniden düzenlendigi için elbette bu programlar Vista'da çalısamayabilir. Ancak temel ve hatta yardımcı programlarda herhangi bir sorun oldugunu söyleyemeyiz.
Compatibility Mode
Bazı durumlarda programın .exe dosyasına sag tıklayıp özelliklerindeki Compatibility Mode (uyumluluk modu) sayesinde programın hangi eski Windows sürümünde oldugu sekliyle çalısması gerektigini isletim sisteminize söyleyebilirsiniz.
Her seferinde her program için de bunu yapmanıza gerek yok. Vista'da bu ise yardımcı olan Program Compatibility Assistant diye bir özellik daha bulunuyor. Bu sayede otomatik olarak hangi programın kullanılabilir oldugunu görebiliyorsunuz. Bu özellige de kontrol panelindeki Programs and Features yolundan ulasabilirsiniz.
Peki ya donanımlar?
Yazıcılar, tarayıcılar ve benzeri çevre birimlerinin de Vista ile çalısmayabilecegi iddia ediliyor. Bazı donanım üreticilerinin henüz Vista sürücülerini çıkarmadıgı bir gerçek.
Ancak Beta sürümü üzerinde çalısılırken üretici firmalar tarafından pek çok düzenleme yapıldı. Hem bugünlerde satılan Vista paketleri içinde, hem de üreticilerin internet siteleri üzerinde ilgili sürücülere kolaylıkla ulasılabiliyor.
Efsane 8: Çift çekirdekli sistemlere Vista Premium
Vista'nın ev kullanıcılarına yönelik sürümlerinin tek çekirdekli islemcilerle çalıstıgı üzerine bazı karmasalar devam ediyor. Ancak kullanıcılar bunu yanlıs algılayarak Vista çift çekirdekli makinelerde çalısmayacak anlamını çıkartıyorlar.
Çift çekirdekli islemciler (tek bir yonga üzerinde yer alan) iki tane islemciden olusuyor. Birden fazla islemin aynı anda çalısabilmesi için de iki islemcinin bir makinede bulunması performansı tetikleyen bir unsur.
Windows'un performans izleyici araçlarında, çift çekirdekli makinelerin aktiviteleri iki ayrı bölümde gösteriliyor. Ancak burada Microsoft'un bahsettigi sey aslında çekirdek degil, fiziksel olarak belirtilen iki tane islemci. Buna da Multicore Processor Licensing deniliyor.
Gerçek ise, tüm Vista sürümlerinin çok islemcili makinalarda çalısacagı ancak Home Basic gibi standart sürümlerin sadece tek bir islemciyi tanıyacagı seklinde.
Efsane 9: Netten indirilen MP3'ler çalısmayacak
Kuyruklu yalanların basında da internetten indirilen MP3'lerin Vista'da kontrol edilip çalınan müzik dosyasının (eger korsan ise) yasal olmadıgının karsı tarafa bildirilecegi geliyor.
Vista'da DRM adı verilen ve dijital ortamlarla ilgili yasal hakların yönetimini içeren yapının buna izin vermedigi söyleniyor.
Oysa ki herhangi bir sanatçının albümünü alıp evinizde bir üçüncü parti yazılımla MP3'e çevirmenizde hiçbir sakınca yok. Ve parası verilip alınan bu sarkıların Vista tarafından tanınıp tanınmaması gibi bir durum söz konusu da degil.
Bilgisayarınızdaki MP3 dosyasının internetten mi indirildigi yoksa sizdeki bir CD'den mi MP3'e çevirildigi de bilinemez. Dolayısıyla Vista tanıyıp ihbar ediyor ifadesi gerçegi yansıtmıyor.
Efsane 10: Vista, XP'den çok daha pahalı
Türkiye sartları göz önüne alındıgında Windows'un yeni fiyat politikası genel anlamda yüksek seviyede denilebilir. Aslına bakarsanız Vista'nın fiyatları söz konusu oldugunda da psikolojik olarak dogrudan Ultimate sürümünün 399$'lık fiyatı akla geliyor.
XP çıktıgında ne kadardı?
Windows XP piyasaya ilk çıktıgında Home ve Professional olmak üzere iki sürümü vardı. Bunlardan Home sürümü 199$, terfi paketi ise 99$ seklindeydi. Professional ise 299$ ve terfi paketi ise 199$ idi.
Vista'daki fiyatlar ise söyle:
* Home Basic: 199$, terfi paketi 99$
* Home Premium: 239$, terfi paketi 159$
* Business: 299$, terfi paketi 199$
* Ultimate: 399$, terfi paketi 259$
Görülen o ki XP ile karsılastırıldıgında 5 yıl önceki fiyatların aynısı söz konusu. su anki XP satıs fiyatları ise zaman içerisinde düstü ve elbette yeni çıkan sürüm nedeniyle daha ucuz. Yani Vista'nın XP'den çok daha pahalı oldugunu söylemek biraz abartı.
Daha çok özellik = daha pahalı ürün
Home Premium sürümü Windows Media Center özelliklerini ve Tablet PC fonksiyonelligini de içeriyor. Bu sürümü alarak Aero Glass özelligi, Windows Movie Maker, Windows Meeting Space, Mobility Center ve Scheduled Backup gibi pek çok sık ve ise yarar seyleri ediniyorsunuz.
Ultimate Edition ise bazı ekstra özelliklere sahip. Bunların arasında BitLocker sifreleme sistemi, uzaktan erisim, yedekleme ve geri getirme gibi seyler yer alıyor. Dolayısıyla burada seçim yapıp ihtiyaçlarınız dogrultusunda hangisini alacagınıza karar vermek ve ne kadar ödeyeceginizi belirlemek size düsüyor.
Ek özelliklerle donatılmıs bir isletim sistemi edinmek istiyorsanız daha fazla parayı da gözden çıkarmak zorundasınız.
