Belleklerin Dünyasi ( A' dan Z' ye Bellekler)

Hardware (Donanım) konusunda bilgi paylaşım alanıdır.
Cevapla
haksoy

Belleklerin Dünyasi ( A' dan Z' ye Bellekler)

Mesaj gönderen haksoy »

Resim

SDRAM devri kapandi. Piyasada en cok DDR, ardindan DDR 2 bellekler satiliyor. Fiyatlarin düsmesi ile bu belleklere yatirim yapmanin hicbir sakincasi kalmadi. Fakat bellek modülleri satin alirken yüksek kapasiteli belleklerin tercih edilmesi hayli önem arz ediyor. Peki bu durumda ne tür bellekler kullanmali? Eski sistemlerde SDRAM bellekler kullanilmaktaydi. Dolayisiyla secim yapmak da hayli kolaydi. Oysa günümüz teknolojisi ayni secim rahatligini sunmuyor. Bellek satin alirken bircok noktaya dikkat etmek gerekiyor. Dikkat edilmesi gerekenlerin basinda, anakartin destekledigi maksimum bellek kapasitesi ve hangi bellek modülleri ile uyumlu calistigi geliyor. Tabiî ki yeterlilik ve uyum tek basina yeterli kriterleri olusturmuyor. Satin almadan önce teknolojiler hakkinda detayli bilgiye sahip olmak büyük fayda sagliyor. Masaüstü sistemler icin ne tür bellekler secilmesi gerektigini tüm detaylariyla yazimizda inceleme altina aldik.

JEDEC: Standartlasma ortak cati altinda
Donanim ve yazilimlarin gelismesi ile bellek ihtiyaclarinin da ayni oranda arttigi bir gercek. Artan ihtiyaclar ve cesitlilik, kullanicilara degisik türde bellekler arasindan uygun bir secim yapma zorunlulugu getiriyor. Bu karisikligi önlemek icin bircok üründe oldugu gibi burada da bir standartlasmaya gidilmis. Fakat belleklerde bir standarda gitmek ancak büyük firmalarla ortaklasa calisildiginda mümkün oluyor. Bellek alaninda JEDEC adli kurum yeterince söz sahibi. JEDEC (Joint Electron Device Engineering Council) toplam 300 firmanin birlesiminden olusan biri kurum. Bu firmalarin hepsi yonga seti ve bellek üreticileri. JEDEC'de standartlasma yarisi bu yüzden kolay degil. cünkü zaman zaman firmalar arasinda sert tartismalar yasaniyor. Buna en iyi örnegi, Intel'in DDR yerine DDR 2 belleklerini kullanmak istediginde yasanan sorunlar veriyor. Intel, DDR400 belleklerin piyasaya sürülmesini istemiyor, DDR400 yerine dogrudan DDR 2'ye gecilmesini istiyordu. Yasanan tartismalar sonucu DDR400 piyasaya sürüldü. Ama Intel'in gönlünü almak icin de bazi modüllere Intel onayli bir gecerlilik belgesi eklendi.

Sonucta 2003 yilinda DDR400 bellekler piyasaya yayildi. Bu degisim ile teknik özellikler de degisti, örnegin voltaj gerilimi DDR400 belleklerde 2,6 volt'a kadar cikti. Ne var ki bu artis beraberinde bir son da getirdi. Bu degisim ile yavas yavas DDR teknolojisi yerini DDR 2'ye birakti. Günümüzde DDR600 bellek modülerleri bulmak mümkün. Fakat bu ürünler JEDEC'in standart kapsaminda bulunmuyor. Buna karsin DDR 2'nin özellikleri belirlenmis ve bu standartta üretilmis durumda.

SDRAM, DDR ve DDR 2 modüller arasindaki farklar
SDRAM'lerin en temel ayirt edici özelligi, Intel'in MMX islemcilerinde bu bellek türünün kullaniliyor olmasiydi. 133 MHz'lik degerlere kadar üretilen bu bellek türü, bilgisayar sistemlerine önemli bir hiz artisi getirmesiyle ilgi cekiyordu. Ama SDRAM'in bu kadar yayginlik kazanmasinin tek ve biricik nedeni bu degildi. Bellekten istenilen verilerin tekrar kullanilmasi gerektiginde, bu ikinci istege daha cabuk ulasilmasi, SDRAM'leri farkli kilmaktaydi. SDRAM, bu yüzden uzun süre kullanimda kaldi. Fakat yeni islemcilerin gelisimi ile ancak Pentium III döneminin sonuna kadar dayanabildi. Sira 266 MHz ile piyasaya sürülen DDR belleklere gelmisti. SDRAM'in 133 MHz frekansinda yayinina son vermesi, DDR belleklerin reytingini arttirdi.

Ne var ki tüm imaj abartilarina karsin bu bellek türü, özünde SDRAM'lerin gelistirilmis bir sürümünden baska bir sey degildi. Kacinilmaz olarak yeni bellek türü zamanla 333 ve 400 MHz'lik modellere terfi etti. 400 MHz'lik frekans degeri, DDR belleklerin adeta sinirini cizdi. cünkü veliahdi olan DDR2 bellekler, ilk olarak 400 MHz olarak piyasaya sürülmüstü. Bazi üreticiler 500 MHz'lik DDR bellekler de üretmeyi sürdürdüler. Ama bu bellekler özel konumlari nedeniyle yaygin tüketimin önünü alan fiyatlara sahipti. 400 MHz'lik DDR2 bellekler piyasaya cikti ama onlar da ara ürün olarak siniflandirilmisti. cünkü beklenti DDR2 belleklere yakisacak degerin 533 MHZ'lik modüllerden gecmesine yönelikti. Unutmadan belirtmemizde fayda var; DDR2 bellekler ilk bakista hala kullanimda olan DDR belleklere cok benziyor.

Fizyolojilerindeki temel fark, biraz daha uzun ve yüksek olmalarindan ibaret. 240 pinlik bir baglantiya sahip olan DDR2 belleklerin oldukca düsük bir güc tüketimi ile calismalari önemli bir arti sagliyor. Ek olarak, DDR belleklere (184 pin) oranla daha yüksek frekanslarda calisabilmelerini de unutmamak gerekiyor.

Bant genisliginin artmasi: Yeni bellekler dört kat hizli
DDR2 her ne kadar görünüste DDR ile ayni olsa da, esas degisimin yongada gerceklestigini belirtmeliyiz. Bu degisimi anlamak icin biraz tarihsel bakis gerekiyor. Eski teknolojiyi kullananlar animsayacaktir, Pentium'lu yillarda SDRAM belleklerle tanismistik. SDR'in acilimi Single Data Rate anlamina geliyor. Bu bellek türünde yonga cekirdegi, I/O Buffer (yonganin icinde yer alan ara bellek) ve harici bellek Bus'u ayni frekansta calismaktaydi. Veri paketleri, frekans sinyalini bir sinüs dalgasi olarak düsünürsek, sadece tepe noktasinda iletiliyordu. Bu özellik sayesinde 1 GB/s'-lik bir bant genisligine sahip olunuyordu. Bu örnegi daha iyi anlamak icin söyle bir hesaplama yoluna gidilebilir: PC133 SDRAM'in 133 MHz'lik calisma frekansi bant genisligi ile carpilmasi. Yani 1 bit X 133 MHz X 64 bit (bant genisligi ) = 1.064 MB/s gibi. DDR belleklerin gelmesi ile yasanan degisim, böylelikle veri iletimin sinüs dalgasinin hem alt hem de üst tepe noktalarinda da gerceklesiyor. İste bu yüzden DDR bellekler Double Data RAM adini aliyor cünkü her bir döngüde 1 yerine 2 bit aktariliyor. Dolaysiyla 2 bit X 133 MHz X 64 bit (bant genisligi) = 2.128 MB/s'-lik bir bant genisligi ortaya cikiyor. DDR bellekler'in etkin veri frekansi bu yüzden 133 MHz yerine 266 MHz olarak gösteriliyor. Saniyede 2 GB'lik bir bant genisligine ulasan bu ilk DDR bellekler, PC2100 olarak adlandirilmisti. Sonraki adim DDR2 belleklerle gerceklesti. DDR2 belleklerin üretiminde her ne kadar yeni teknoloji kullanilmis olsa da, ürünün mantiginda bir yenilige gidilmedigini söyleyebiliriz. DDR2 bellekler, I/O Buffer'in yonga cekirdegine göre iki misli frekans degerine sahip. Yonga cekirdegi ile I/O Buffer'in iki kat veriyi tasiyabilmesi icin iletim yolu dörde (Prefetch of 4 ) cikarilmis. Sözü edilen iletim yolu DDR belleklerde iki, SDRAM belleklerde ise bir adetti.

I/O Buffer'in iki misli frekans degeri ile calismasi ve bu islemin 2 bit ile gerceklestirilmesi, bant genisligini 4,3 GB/s degerine cikartiyor. Bu deger PC4300 olarak adlandirilan ve DDR2 533 olarak bilinen bellek modüllerinin standardini olusturuyor. Sonucta DDR2 SDRAM'den dört kat daha fazla veri iletim degerine sahip. Tüm bu bas döndürücü degisimlerde ise ilginc bir duraganlik gizli: 133 MHz'de calisan bellek yongasinin zaman icinde degismemesi.Zamanlamanin önemi: CAS deyip gecmeyin Bellek modüllerinde saat hizi her zaman belirleyici olmayabiliyor cünkü CAS Latency (Column Address Strobe Latency) adindaki islev cok daha büyük rol oynayabiliyor. Yüksek performansli bellek modüllerinde saat hizi ile CAS Latency degerleri de veriliyor. CAS Latency, okuma komutu ile veri akisi arasindaki süreyi gösteriyor. Bu tarz belleklere RAS Precharge Delay/Time ve RAS-to-CAS-Delay degerleri de veriliyor. RAS Precharge Delay/Time, bellekte depolanacak verinin onaylanmasi icin gecen zamani göstermekte. RAS-to-CAS-Delay, buna karsin depolanacak verinin onaylanmadan önce CAS'a ulasan zamani gösteriyor. Bunlarin birlesimi, örnegin CL3.3.3 olarak gösteriliyor. Buradaki ilk rakam CAS, ikincisi RAS Precharge, ücüncüsü de RAS-to-CAS-Delay zamanim gösteriyor.

Verilen degerlerinin düsük olmasi makul. Sözü edilen gecikme zamani, bir veriyi hazirlamak icin gereken frekans degeridir. DDR2 bellekler, I/O Buffer ile bellek modülleri arasindaki veri iletimini dört adet ileti olan Pipeline ile yaptigindan dolayi verim düsmekte. DDR belleklerde zamanlama DDR2 belleklere göre daha iyi. örnegin bu alanda en hizli zamanlamaya sahip ürünler 5-3-3-8 degerlerine, bu kategoride en yavas olan ise 3-4-4-8'lik bir zamanlama degerine sahiptir. Görülecegi üzere bu degerler DDR2'ye oranla cok daha basarili. Kaldi ki Low Latency olarak adlandirilan modüller, daha da yüksek performans degerlerine cikabiliyor. DDR2 bellekler bu yüzden DDR belleklerle oranla daha yavas olabiliyor. Fakat bu durum sadece ayni frekans degisimlerinde gecerli. ! Dİkkat: Bazi üreticiler 5-5-5 olarak gösterilen bellek zamanlamasini düsürmeye basarmislar, örnegin DDR2 belleklerde 4-4-4'lük bir zamanlamaya sahip olan bellek türleri görmek mümkün. Yinede bu durumun frekans degisimi ile orantili oldugunu söylemeliyiz. cünkü 533 MHz üstü modellerde oldukca iyi zamanlama degerleri sadece cok pahali ürünlerde görülmekte.

Gerilim'e karsi dayanikli: 0DR2 bellekler daha avantajli ;
Kim demis overclock sadece islemciye yapilir diye! Bellek modüllere de ayni islem uygulanabiliyor. Belleklerinizin frekansini yükseltip, daha yüksek bir voltaj verebilirsiniz. Ayrica CAS, RAS ve diger degerlerle de oynayabilirsiniz.

Overclock tutkunlari ne demek istedigimizi cok iyi anlayacaktir. DDR belleklerdeki frekans degerleri, cogu zaman normalden yüksek bir voltaj degeri ile calisiyor. DDR2 belleklerde durum farkli. Bu bellek modüller yüksek frekans degerlerine sahip. Fakat gerilim deger olan 1,8 volt'luk deger oldukca düsük. DDR belleklerde bu degerin 2,5 volt oldugunu düsünürsek, ufukta belleklerde overclock imkani beliriyor. DDR bellekler JEDEC standardina göre 2,5V+/- 0,2V olarak belirlenmisti. Böylelikle en düsük deger 2,3V, en yüksek deger de 2,7V olarak atanmaktaydi. Fakat burada bazi degisikliklere gidildi ve 2,6 +/- 0,1 V araligi baz alindi. üreticiler iste burada bilinen eski bir uygulamaya kaciyorlar. O da hesapta yüksek frekans degeri olan belleklere daha yüksek bir voltaj degeri vermek. Yani overclock'tan bildigimiz yöntemleri uygulamak.

Bu, zararli olabilecek bir uygulama. cünkü I/O ve bellek cekirdegin gerilim degeri 1,8 volt. özellikle bellek yongalarin degerinin 1,8 volt olmasi ilgi cekici. cünkü DDR belleklerde 2,5 ya da 2,6 volt'luk gerilim, özel bir dönüstürücü ile 1,8'e indirgeniyor. Bellek'lerin sürekli 2,7 volt'un üzerinde calistirilmamasi gereginin nedeni de bundan kaynaklaniyor. cünkü 2,7 volt un üstünde yer alan bir gerilim degerinde dönüstürücü yük altinda kaliyor ve yongaya 1,8 volt'dan fazla deger vererek zarara ugratabiliyor. DDR2 belleklerde durum biraz farkli. cünkü buradaki deger 1,8V +/-0.1V olarak tanimlanmis.


Hangi bellek: İslemciye göre bellek secimi
Bellek performansi söz konusu oldugunda Dual channel teknolojisini de unutmamak gerekiyor. Dual Channel teknolojisi iki adet bellek modüllünü birlik bir modül'e göre daha iyi performans degerine tasiyan bir teknoloji, örnegin bu teknolojide iki adet 512 MB'lik bellek modülü, Dual Channel calismada tekli 1 GB bellek modülüne göre daha iyi bir sonuc verebiliyor. Tabii islemcinin önemini de unutmamak gerekiyor. Yeni nesil islemciler oldukca büyük bir bant genisligine sahip. Bu bant genisligini besleyecek bellek modüllerine ihtiyac duyuluyor. Dual Channel teknolojisi iste bu bant genisligine yardim eden bir teknoloji.

Olayi basit bir matematik hesapla daha anlasilir hale getirmek mümkün. Intel islemciler 800 MHz'lik FSB degerine sahip. Bu islemciler 64 bit teknolojisine göre tasarlanmis. Dolaysiyla bant genislikleri de: 200 MHz FSB X 64 bit X 4 (QDR) Frekans basina düsen veri paketi t = 51.200 Mb/s = 6.400 MB/s degerini aliyor. Bu islemciler DDR400 belleklerle calistirildiginda:

200 MHz bellek frekansi X 64 bit (Single Channel) X 2 (DDR) frekans basina düsen veri paketi = 3.200 MB/s'-lik bir deger elde ediliyor. Her iki deger karsilastirildiginda islemci ile bellek arasinda bir dar bogaz olustugu görülüyor. Benzer durumda Dual Channel teknolojisi kullanildiginda: 200 MHz bellek frekansi t X 64 bit (DualChannel) X 2 (DDR) frekans basina düsen veri paketi = 51.200 Mb/s = 6400 MB/s büyüklügünde bir bant genisligine ulasiliyor. Intel'in DDR2 belleklere gecmesinin nedenlerine bakacak genisligi elde ediliyor. Bu deger fazlasiyla yeterli ve gelecegin islemcileri icin de uygun. Tüm bunlar teorik degerler. Hepimiz biliyoruz ki uygulamada durum bu kadar varit degil. Nedeni de teoride hep en üst degerlere göre hesap yapilmasi, pratikte de bu degerlere hemen hemen hic ulasilmamasi.

Yine de Intel oldukca dikkatli. cünkü donanim devinin derdi, gelecekteki islemciler icin simdiden altyapinin hazir olmasi. 1.066 MHz'de calisan Extreme Edition islemciler bu konuda Intel'in endiselerini hakli cikariyor. 266 MHz'lik FSB degerine sahip olan bu islemciler 8,5 GB/sn'lik bir bant genisligine (266 MHz FSB X 64 bit X 4 (QDR) = 8.512 M B/s) ulasiyor. Günümüzde rahatlikla bulabilecegimiz DDR2 667 MHz'lik bellekler, 10,6 GB/sn'lik bir deger ile yeterli kaliyor. Fakat Intel'in plani bu senenin sonunda islemcileri 1.300 MHz civari bir FSB degeri ile calistirmak. Hesaplara göre bu ancak DDR2 800 ve üstü bellek türleri ile mümkün.

Sonucta bellek alirken hangi frekans degerinde calisacak belleklere sahip olmasi gerektigini bilmek gerekiyor. Yüksek frekansli bellekler yüksek bir performans saglayabiliyor. Fakat bu bellekler ancak düsük zamanlama ile calistiginda mantikli bir secim oluyor. Bu tür bellekler genelde "Overclocker Ram" olarak adlandiriliyor ve oldukca yüksek fiyatlara satiliyor. Bu tarz bir bellege sahip olmak normal bir kullanici icin gereksiz.

Hizli ve öfkeli: Daha yüksek performans icin ne yapmali
Bellekleri gereginden daha hizli calistirmak mümkün. Bunun en güzel yolu yukarda da anlattigimiz gibi ya frekans degerini yükseltmek ya da gecikme zamanini düsürmekten geciyor. Frekans degeri, anakartin BlOS'undan yükseltilebiliyor. Intel ve AMD tabanli sistemlerde, bellek frekans degeri, FSB'nin artmasi ile saglanabiliyor. Bu belirli bir yere kadar mümkün. Daha fazlasini almak icin bellege giden voltajin artmasi gerekiyor. Bu deger gerek overclock yazilimlari gerekse anakartin BlOS'undan yapilabiliyor. Tabii bunlari gerceklestirmek tek basina yeterli degil. Gecikme zamaninin da düsük olmasi sart. Düsük gecikme zamanli bellekler cok performansli calisabiliyor.

Yaptigimiz testlerde en iyi performansi, yüksek bir frekans degisimi ile minimum gecikme zamanli belleklerden elde ettigimi söylemeliyiz. DDR2 533 MHz'lik bir bellek, 667 MHz ve 4-4-4-15 zamanli bir calismada oldukca iyi bir performans degeri verebiliyor. 533 MHz'den 667 MHz'e gecis performans artisi gösteriyor. Fakat gecikme zamanini düsürmek, frekansi yükseltmekten cok daha verimlilik sunuyor. Buna ek olarak Dual Channel teknolojisi de pratikte ise yariyor. Bu teknoloji ile ekstra bir deger kazaniliyor.

Sonucta Dual Channel teknolojisinde, yüksek frekans degeri ve düsük zamanlama ile üst seviye bir performans artisi saglaniyor. Eger bellek gerilim degerine ilisinilmezse performans artisinin saglikli gerceklestirildigini söyleyebiliriz. Yine de hatirlatalim: Gecikme zamaninin ayarlanmasi ve buna ek olarak frekans degerinin degistirilmesi göründügü kadar kolay degil. Nedeni, belleklerin belirli standartlara sahip olmasi ve overclock sayesinde bu standartlarin cok üstüne cikmasi. Uzun süre yük altinda calistirilan bu bellekler, belirli bir süre sonra iflas edebiliyor. Bu yüzden islemler sirasinda tikaniklarin meydana gelmesini normal karsilamak gerekiyor. Aksi takdirde mavi ekran, restart veya sistemin hic acilmamasi gibi sorunlar olusabiliyor. Böyle bir durumda bellegin degerlerini eski haline getirmek ya da anakartin BlOS'unu sifirlamak gerekiyor.

Kimin dedigi oluyor: Intel mi yoksa AMD mi?
Bellek dendikte akla ilkin Intel veya AMD gelmekte. Neden mi? cünkü her ikisi de, cikardigi islemcilerle var olan bellek türlerini degisime itmeye yeterli gücte üreticiler. SDRAM belleklerle calisan sistemlerin artik üretilmemesi ve DDR'in da yavas kalmasi, Intel cephesini DDR2'ye gecirdi. öyle ki, LGA 775 islemci yuvali masaüstü sistemlerden tutun sunucu sistemlerine kadar DDR2 kullanilmaya baslandi. Intel bu yüzden DDR2 baskisini arttirmis durumda. Gelecekte Intel, DDR2'yi daha genis alanlarda kullanmaya kararli. Buna en son örnek, dizüstü sistemlerinin de DDR2 teknolojisine gecmesi.

Peki bu durumda AMD cephesi ne yapiyor. DDR2 bellekler ileride kesinlikle desteklenecek. Tek sorun bunun ne zaman olacagi. AMD burada dogru zamanlamaya oynuyor. AMD, DDR2 belleklerinin iyice yayginlasmasini, performanslarinin artmasini ve fiyatlarinin düsmesini bekliyor. AMD, cift cekirdekli islemcilerinin cikmasi ile bu yeni teknolojiye gecmeyi düsünüyordu. Zaten bant genisligi artmis durumda. Ama cesitli nedenlerden dolayi halen DDR bellek modüllerini desteklemeyi sürdürüyor. AMD icin degisim 'yeni islemcisi AM2'nin cikmasi ile yasanacak. Bu yeni islemci yeni bir yonga seti ile piyasaya sürülecek. Bu sayede de ilk kez DDR2'ye gecilmis olacak. AMD zaten buna mecbur. cünkü yeni islemciyi beslemek ancak DDR2 belleklerle mümkün.

Gelecege bakis: DDR 3 bellek modülleri yolda ;
DDR 3 belleklerin prototipleri hazir. Seri üretimin 2007'de baslamasi ön görülüyor. Bu yeni bellek türü icin elbette bircok soru var. Bazilarini simdiden yanitlamakta fayda var:

Yukarda da anlattigimiz gibi DDR2 bellekler 1,8 volt'luk bir gerilim degeri ile calisiyor. DDR 3 belleklerde bu deger 1,5 volt'a inmis durumda. Piyasaya sürülmesi düsünülen ilk model 512 MB'lik bir kapasiteye sahip olacak ve 1.066 MHz frekansinda calisacak. DDR 3-1066 olarak adlandirilacak bu bellegin en önemli farki ise 80 nm mimarisinin yani sira I/O frekans degerinin DDR2'ye göre daha yüksek olmasi. Söz konusu degisim, bu bellek türünü saniyede 800 Mb'lik bir bant genisligine ulastiriyor. DDR 3 bellekler bu degisim ile DDR 3-1333 ürünlerle de desteklenecek. Bu deger, Intel'in gelecekteki 1333 MHz FSB'li Conroe islemcilerle esit olmasi bakimindan sasirtici. Fakat degisim bununla sinirli kalmayacak. cünkü 2008 yilinda DDR 3-1600 bellek modülleriyle de tanisacagiz.

DDR2'ye herkes gececek, DDR 3'e hazirliklar basladi
DDR zaman icinde oturmus ve sorunsuzca calisan bir teknoloji. Bu teknolojiyle oldukca iyi bir performans elde etmek mümkün. Hatta daha fazla performans icin az da olsa rezervlerin oldugunu da söylememiz gerekiyor. Buna karsin DDR2 oldukca mantikli ve basarili bir gelisim. DDR2 icin yapilan degisimler fazlasiyla etkili. İlerleyen aylarda bircok platformda rahatlikla kullanilacagina kesin gözüyle bakiliyor. Zaten DDR bellekler de benzer bir sürecten gecti. Baslangicta DDR bellekler SDRAM belleklere göre daha performansli degildi. Ayrica platform uyum sorunu da yasanmaktaydi. Yani teknoloji tam oturmamisti. Fakat zamanla ve frekans degerlerinin yükselmesiyle, gercek gücleri ortaya cikti ve piyasada iyi bir yer edindiler. su an sira DDR2 belleklere gecmis durumda. Hatta özellikle Intel platformlarda uzun süredir kullaniliyor. Yinede yeni teknolojilerin pesi birakilmis degil, örnegin DDR 3 hakkinda calismalar basladi. Hatta ilk prototiplerle testler basladi bile.

Bu bellek türü esasinda cok da yeni degil. Ekran kartlarinda kullaniliyor ve oldukca büyük basari da sagliyor. Yine de masaüstü sistemlere fazlasiyla yeni. Dolayisiyla ilk ürünlerin pahali olmasi da ters karsilanmamak. Ne de olsa bunu her yeni bellek türü yasamistir. Tek yapilmasi gereken teknolojinin oturmasini ve yayginlasmasini beklemek ve alinabilir hale gelmesi icin sabretmek


Chip.com.tr
Cevapla