Blu-ray nedir?
Blu-ray Disk ( BD ) olarak ta bilinen yeni nesil optik disk formatidir. Aralarinda Apple, Dell, Hitachi, HP, JVC, LG, Mitsubishi, Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung, Sharp, Sony, TDK ve Thomson`in da bulundugu dünyanin önde gelen üreticilerinin Blu-ray disk birligi ( Blu-ray Disc Association - BDA ) adi altinda gelistirdikleri yeni format özellikle yeni nesil yüksek cözünürlüklü ( HD ) videolarin tek bir diskte saklanabilmesinde yardimci olurken ayni zamanda cok büyük miktarda veri depolamaya da yardimci oluyor. Tek tabakali bir Blu-ray disk 25 GB`lik kapasitesi ile iki saatten fazla HDTV kalitesinde görüntü veya onüc saat civarinda standart cözünürlüklü görüntü saklayabiliyor. cift tabakali bicimi ise 50 GB veri depolama kapasitesine sahip. Blu-ray ileride kolayca genisletilebilsin diye ayrica coklu-katman destegide barindiriyor, herbir katmanda 25 GB veri ile ileride veri kapatisesi 100-200 GB seviyelerinde olabilmesi planlanmaktadir.
Halihazirda kullanilmakta olan DVD gibi optik disk teknolojileri veri yazmak ve okumak icin kirmizi lazer kullanirken, yeni format mavi-menekse lazer kullanmakta. Blu-ray ürünler farkli lazer tipleri kullanilmasina ragmen, BD/DVD/CD uyumlu optik okuyucusu yardimiyla CD ve DVD`leride oynatabilmektedir. 405 nm` lik mavi-menekse lazerin dalga boyu, 650 nm dalga boyuna sahip kirmizi lazerden daha kisadir.Bu da daha lazer isininin cok daha hassas bir sekilde odaklanmasini mümkün kilmakta ve dolayisiyla veriler daha **sansürlendi** olarak daha az bir alanda depolanabilmektedir. Sayisal acikligin 0.85 olarak degistirilmesi ile de sonucta kullanilmakta olan CD veya DVD` ler ile ayni boyuttaki bir Blu-ray diks 50 GB` a kadar veri depolayabilmektedir.
HDTV`nin hizli yükselisi ile birlikte tüketicilerin yüksek cözünürlüklü görüntüleri kaydetme istekleride artmistir ve Blu-ray disklerin tasarimi bu düsünce ile ortaya cikmistir. Blu-ray dijital yayincilik tarafindan kullanilan MPEG-2 TS formatinin dogrudan kaydini desteklemekte ve bu Blu-ray`i dijital televizyonlarin küresel standartlari ile uyumlu kilmaktadir. Bunun anlami HDTV yayinlar herhangi bir veri kaybi olmaksizin veya fazladan isleme gerek duyulmaksizin dogrudan disklere kaydedilebilmektedir. Artan veri kapasitesi ile birlikte Blu-ray 36 Mbps veri iletim hizini kullanmaktadir. Bu hiz HDTV` nin asil resim kalitesini koruyarak kaydedilmesi ve seyredilmesi icin gerekenden bile fazladir. Ayrica optik disklerin rastgele erisim özellikler kullanilarak, yüksek cözünürlüklü bir görüntü kaydedilirken ayni disk üzerinde baska bir görüntünün izlenmeside mümkün olmaktadir.
önümüzdeki yillarda HDTV` ye gecis ile birlikte Blu-ray cihazlarin VCR ve DVD kaydedicilerin yerini almasi beklenmektedir. Bu format ayni zamanda gelecekte bilgisayarlardaki veri depolama ve yüksek cözünürlüklü filmler icin standart olacak gibi duruyor.
Neden Blu-ray ismi?
Blu-ray, ismini veri yazip okumak icin kullandigi mavi-mor ( Blue-Violet ) lazer isininin âBlueâ su ile optik isinin ârayâ inin birlesmesinden aliyor. Blu-ray yazimindaki âeâ harfinin eksikligi Blu-ray disk birliginin bu adi kayitli bir ticari marka olarak kaydettirebilmeleri icin bilerek yaptiklari bir oynama.
Hangi Blu-ray bicimleri planlanmakta?
Blu-ray` in cok genis bir bicim yelpazesi planlanmakta. Asagida bu bicimlerden baslicalari yer almaktadir.
*BD-ROM Yazilimlar, oyunlar ve film dagitimlari icin sadece okunabilir ( Read-Only ) bicim.
*BD-R Görüntü kaydi ve bilgisayarda veri depolamak icin kaydedilebilir ( Recordable ) bicim.
*BD-RE Görüntü kaydi ve bilgisayarda veri depolamak icin yeniden yazilabilir ( Rewritable ) bicim.
Blu-ray disklere ne kadar hizli veri yazilip okunabilir?
Blu-ray disk tanimlamalarina göre 1x hiz 36 Mbps olarak tanimlanmistir. Ancak BD-ROM bicimindeki filmler en az 54 Mbps veri hizina ihtiyac duyacaklardir, ilk nesil Blu-ray cihazlarin 2x ile piyasaya sürülmesi beklenmektedir ( 72 Mbps ). Blu-ray disklerde uygulanmakta olan daha büyük âSayisal aciklik (Numerical aperture-NA)â degerinin bir sonucu olarak daha yüksek hizlarda olasidir. Sayisal aciklik degerinin büyük olmasi Blu-ray` in kayit icin daha az güc harcamasina, DVD ve HD-DVD ile ayni veri hizina ulasmasi icin bu disklerden daha düsük dönme hizlarina gereksinim duymasini saglamaktadir. Gecenlerde bircok internet sitesinde özellikle yeni satisa sunulan 56x CD-ROM sürücülerin bazilarinda, CD` lerin 30000 devir/dak. bulan yüksek dönme hizlarinda fiziksel olarak dayanmadigi ve CD-ROM icinde parcalandigi yönünde haberler yer almisti, dolayisiyla yüksek dönme hizlari kullanilan CD malzemeleri icin de bir fiziksel sinir bulunmakta. Oysa Blu-ray` de kullanilan sayisal aciklik degeri ile örnegin 10000 dev/dak. lik bir dönme hizi icin Blu-ray 12x yani yaklasik 450 Mbps` lik gibi bir hiza ulasabilmekte. Bu sebepten dolayi BDA 8x` e kadar bir hiz planlamakta.
Blu-ray hangi ses ve görüntü codeclerini destekleyecek?
Blu-ray disk birliginin ( BDA ) hem görüntü codecleri hem de ses codecleri konusundaki son Kararlari henüz netlesmesede belirli temel codecler duyulmaya baslandi. Daha önce FRExt olarak anilan MPEG-4 AVC High Profile ve Microsoft`un WMV9 tabanli önerilen SMPTE standardi VC-1 görüntü codecleri mutlaka desteklenecek. Ses codekleri konusunda ise henüz hicbirsey kesinlesmis degil ancak yeni codeklerin su anda kullanilanlardan belirgin bir sekilde ayrilacak seviyede daha kaliteli olmasi konusunda calisiliyor.
Vikipedi,
Daha fazla bilgi icin
http://www.pclabs.gen.tr/article.asp?doc=517