Overclock nedir?Nasıl yapılır? (RESİMLİ)

[Re@lite]

Overclock Nedir? Ne ise Yarar? Nasıl yapılır?

Overclock Türkçede tam karsılıgını birebir bulamasada en uygun "hız asımı-hız asırtma"gibi terimlerle ifade edilmektedir.Biz kısaca overclock'a bir islemciyi normal çalısma frekansının daha üstünde bir frekansda çalısmaya zorlamak diyebiliriz.

Bu ne demektir?Diyelimki elimizde P4 3000 mhz bir islemcimiz var biz bunu 3200 mhz de çalısmaya zorlar ve basarılı olursak overclock yapmıs oluruz.
Peki bunu nasıl yaparız?. Her islemcinin bir iç frekansı vardır.Front side bus denilen (kısaca fsb) Türkçe olarak önyüz veri yolu diyebilecegimiz mhz cinsinden bir çalısma frekansı var ve bunun yanında her islemcinin bir çarpan kat sayısı vardır (x9 , x10, x15 gibi) ve bu çarpan ile fsb hızını çarptıgımızda islemcinin asıl mhz ini bulmus oluyoruz.Örnek olarak P4 3.0 ghz için bu deger fsb 200x15 oldugundan 3000 mhz dir.

simdi önümüzde toplam mhz i arttırmak için 2 yol bulundugunu ögrendik.

Birinci yol Fsb hızını arttırmak,

İkinci yol çarpan kat sayısını arttırmak suretiyle toplam mhz i arttırmaktır.simdi biz bu iki degerden fsb yada çarpan hangisini arttırırsak arttıralım elde ettigimiz mhz degeri yükselecektir.Yani overclock yapmıs olacagız.Malesef intel islemcilerin genellikle çarpanları kilitli oldugu için bu degerle oynama yapılamıyor ve bu yüzden is sadece fsb hızını artırmaya kalıyor.Amd islemcilerde durum daha farklı, çogunlukla çarpanları açık oluyor yada bazı yöntemlerle kilitli olsalar bile açılabiliyorlar.Bu durumda her iki degerlede oynama imkanı dogdugu için daha esnek overclock imkanımız olabiliyor amd islemcilerde.Aslında sunuda unutmamakta fayda var.Her ne kadar çarpanlarla oynama çesitliligimiz olsa bile overclockta en yüksek performansın fsb hızını arttırmakla elde edilebilecegini unutmayın.Nedeni ise yüksek fsb hızlarında buna baglı olarak,bellek denetleyicisi, depolama aygıtları denetleyicileri ve AGP/PCI saat hızları da artar.Tabi AGP/PCI saat hızları yüksek overclocklarda sorun çıkarabildigi için stabilite için modern anakartlara bu hızı sabitleme özelligi ilave edilmistir.

simdi adım adım overclock yapmaya baslayalım.

Öncelikle sunu belirtmeliyim ki overclock için en önce boardumuzun bu ise elverisli olarak üretilmis olması gerekmektedir.Yani overclock için neler gerekiyorsa her özelligin mevcut olması gerekiyor.Bu özellikleri asagıdaki resimlerlede göreceksiniz.Overclock'a niyetlendiyseniz öncelikle uygun bir board edinmelisiniz yoksa overclock için dogru düzgün özellik sunmayan anakartlarla bu ise koyulmak bosuna ugras ve moral bozuklugu olacaktır.Tabi is sadece board ile bitmiyor.Overclock için buna yatkın birde islemci bulmamız gerekiyor.Bu is öylesine ilginç ki her islemcinin overclock perfromansı aynı olmuyor.Üretim tarihleri,üretim yerleri,kodları bir islemcinin overclock performansını degistirebiliyor hatta öyleki bazen aynı üretim yer tarih ve kodlarına sahip iki islemcide bile aynı overclock degerlerine ulasamayabiliyorsunuz.Yani bu is öncelikle sans isi tabi ama önce overclock forumlarında hangi cpu ve kodların overclocka daha yatkın olduguna dair bilgi edinmekte ve islemci seçiminide ona göre yapmakta fayda var.
İslemcimizide seçtikten sonra is tabiki yine bitmiyor;sırada ram var.Eger stabil bir overclock yapmak ve maximum performans almak istiyorsak ramlerimizin kaliteli ve cas gecikmesinin (cl2-cl2,5-cl3 gibi.düsük deger daha iyi) mümkün olan en düsük degerlerde olması gerekiyor.
Buna ilaveten overclock yapılan parçaların enerji ihtiyaçları artacagından mutlaka kaliteli ve en az 400 watt lık bir powersupply ımızın olması gerekiyor.
Tabi son olarak en önemli konu sogutma.Overclock edilen sistemimiz daha fazla ısınacagı için (en basta cpu) çok daha iyi bir sogutmaya sahip olmamız gerekiyor.
Aslına bakarsak overclock isi oldukça pahalı ve riskli bir hadisedir.Farkındaysanız sözünü ettigim tüm enstrümanlar normallerinden daha pahalı olan seyler.Her seyin iyisini almak durumunda oldugumuzdan bu is haliyle pahalıya gelecektir.(Tabi bazen umulmadık uygun fiyatlı ürünlerede denk gelerek ucuza mal etmek de mümkün) Elbette pahalı donanımlarımızın zarar görme riskide vardır her zaman için.

Riskli ve pahalı,peki o zaman niçin overclock yapıyoruz?

Bu soruya verilecek en kısa ve öz cevap hazdır,ihtirasdır.İnsanı bir kere sardımı kolay kolay kurtulmak mümkün degildir

Overclock için öncelikle boardumuzun biosu dedigimiz temel ayaralamaların bulundugu kısma girmemiz gerekiyor. (Her ne kadar windows üzerinden de overclock yapma imkanı olsada saglam overclockcular tarafından tercih edilen bir tarz olmadıgından o konuya hiç girmeyecegim)
Pc açılırken del tusuna basarak biosa girilir.Ben yaygın oldugu için i865 çipsete sahip kendimde kullandıgım abit AI7 nin biosundan örnek vercegim.
Diger boardlarda üç asagı bes yukarı aynı gibidir.



Abitin meshur soft menüsünden cpu,ram,agp frekans ve voltaj ayarlarının bulundugu en can alıcı bölüme giriyoruz


Üstte görüldügü gibi default ayarlardaki görünümümüz bu.Tüm degerlerimiz olması gerektigi gibi yani default.


Bize default degerler lazım olmadıgı için "cpu operating speed"seçenegini "user defined"yapıyoruz ki cpu fsb ,cpu:ram oranı ve agp/pci ayarları açık hale gelsin. Çünkü bu degerlerle oynayarak overclock yapacagız.

Öncelikle fsb miktarını biraz arttırıyoruz ben 200 mhz den 250 ye çıkardım ama cpu ma güvendigim için direkt bu degeri denedim. Siz azar azar arttırmayı deneyin aceleci olmayın. Mesela önce 210 mhz e çıkarın sonra 220 ye.
Dikkatinizi çektiyse ben cpu:ram ratio(oranı) nı 1:1 yaptım bu ne demek? Bu cpu ile ramlerimin 1:1 esit aynı mhz de senkron çalısacagı anlamına geliyor. Tabi benim ramlerim DDR 566 oldugu için (2x 283 mhz) cpu ile senkron rahatlıkla çalısabilmekte. Eger sizin elinizde bu degerlerde çalısan ramler yoksa bu degeri düsürmelisiniz


Bazı boardlarda bu sekildede yer alabilir cpu:ram oranı sizi sasırtmasın

Yani eger DDR 400 ramlere sahipseniz ve ramlerinizin 200 mhz üzerinde çalısamayacagına eminseniz bu oranı yukarıdaki görülen seçeneklerdeki gibi 5:4 yapmalısınız ki sistem çakılmasın. Bence önce ramlerle ugrasmak yerine öncelikle islemcinizin sınırını bulabilmek amacıyla ram oranınızı düsük bir oranda tutun,mesela 3:2 gibi. Bu durumda ramler daha düsük degerlerde çalısacagı için cpu sınırını tayin etmenize engel olamayacaklardır.

Cpu nın sınırını nasıl bulacagız?

Öncelikle default voltajında mhz olarak gidebildigi yere kadar arttıracagız. Her arttırdıgımızda pc yi kapatıp açıp stabilitesini ve en önemlisi cpu sıcaklıgını kontrol etmelisiniz. Eger stabilite ve ısınma sorunu yoksa bu iyi haber demektir yolumuza devam edebiliriz. Tekrar tekrar biosa girip fsb hızını arttırdıktan sonra diyelimki islemcimiz artık 240 fsb de çakılmaya stabilligini kaybetmeye basladı. Ha tabi bunu nasıl anlıyoruz ,stabiliteden kasıt öncelikle fsb arttırırmından sonra windowsa sorunsuz bir biçimde girmesi ve bir kaç bench programıyla sandra,pc mark vs. gibi yapılan testleri basarıyla reset,donma vs.olmadan tamamlamasıdır. Bunlardan geçemiyorsa reset yada donma oluyorsa bu demektir ki cpu muzun default voltajındaki sınırına gelmis bulunuyoruz. Ne yapacagız?Tekrar biosa giriyoruz.


Üstte görüldügü gibi cpu core voltajını bir miktar arttırmak ise yarıyabilir. Bu stabilitesi bozulan islemciye yardımcı olabilir. Bunu yaparken azar azar yapmakta fayda var çünkü overclockda en tehlikeli hadise voltaj olayıdr,fazla voltaj direkt cpu nuzu götürebilir.İntel islemcilerde (northwood) 1.7 voltu asmamanız en dogru yol olacaktır.Buna kabaca default voltajın %15 fazlasını asmamak ta diyebiliriz.
Bu sekilde voltaj arttırımlarıyla stabilite saglandıktan sonra yeniden fsb arttırımlarına giderek cpu nun çıkabilecegi stabil en yüksek degeri buluruz. Bahsettigim gibi test programlarıyla denedikten sonra en uygun degeri buluruz. Tabi tekrar ediyorum tüm safhlarda cpu sıcaklıgını kontrol altında bulundurmalısınız. Cpu nuzun default durumdaki sıcaklıgının %25 den fazla artmamasına dikkat edin. Her ne kadar bazı boardlar sıcaklıgı dogru okumasalarda dedigim gibi en dogru yol default halindeki deger ile overclock sonrası degeri%25 ten fazla olmaması. Fazla sıcaklık demek tehlike demek,islemcinin çok yıpranması demek,stabilitenin bozulması demek oldugunu aklınızdan çıkarmayın.

simdi sıra geldi ramlerimizi yoklamaya;
simdi ramlerin sınırını bulacagız. Bunu önce yukarıda görüldügü üzere cpu:ram oranıyla oynayarak bulacagız. Eger ramlerimiz zaten hızlıysa DDR500 ve üzeri zaten pek sorun çıkmayacaktır fakat ramlerimiz DDR 400 yada daha düsügü ise 1:1 cpu/ram oaranını kaldıramayabilir. Bu durumda mecburen ramleri daha düsük bir degerde çalıstırmak zorunda kalacagız mesela 3:2 yada 5:4 gibi. Fakat bu ramlerin sagı solu belli olmuyor bazen oem bir ram alıyorsunuz DDR 400 yada 366 ve normalde bu degerlerde çalısması gerekiyorken sizi sasırtıyor ve neredeyse DDR 500 hızlarında bile çalısabiliyor. Bunu deneyerek bulacaksınız. Aynı cpu gibi denediniz ve bir yerden sonra sistem çakıldı. Cpu muzun sınırını bildigimiz için cpu dan süphelenmiyoruz. Cpu voltajını arttırdıgımız gibi ram voltajını arttırmakta fayda saglayabiliyor.



Resimdeki gibi ram voltajını arttırarak en stabil ve max degerini buluyoruz.Tabi bazı ramler voltajı sevmeyebilir ve voltaj tam tersi etkide yapabilir.Voltajı seven ramlere denk geldiysek sanslıyız bu ramlerle epeyce yukarı mhz lere çıkabiliriz.
Ramlerinde sınırını bulduk simdi geldik ram timingleriyle oynamaya yani ramlerimizi daha düsük cl degerleriyle daha agresif çalısmaya zorlamaya.Düsük cl degeri daha çabuk veri döngüsü olacagı için daha fazla performans demektir.Bunun içinde ana menümüzden advanced chipset features a girerek yapıyoruz.



Buradan DRAM timing selectable dan manuel yaparak seçeneklerin açılmasını saglıyoruz




Resimde görüldügü gibi buradaki ram zamanlamalarını deneme yanılma yoluyla düsürmeye çalısıyoruz. Dedigim gibi ne kadar düsük deger o kadar performans. Tabi her ramin kaldırabilecegi timingler farklıdır. Benim buradan su ayarlarda olsun demem mümkün degil. Deneyerek bulacaksınız. Bulabildigimiz en düsük ram zamanlaması beraberinde stabiliteyide sunuyorsa ram lerimizide azami derecede overclock etmisiz demektir.
Bu arada i875 çipsetlerdeki ramlere artı bir performans daha getiren PAT (Performance Acceleration Technology) hadisesi i 865 chipset boardlarda degisik adlar adı altında sunulabiliyor. Bu kiminde Hyper Path adı altında kiminde game accelerator adı altında sunuluyor.Bunlarıda deneyerek buluyorsunuz.Çünkü her ram ve i865 board bu özellik aktif edildiginde stabil çalısmayabiliyor.

Tüm bu denemeleri yaparken overclock ettiginiz bilesen cpu yada ram yaptıgınız arttırımı hazmedemediginde sisteminiz kilitlenip hiç açmayabilir. Telas etmeyin, bunlar olagan durumlardır. Çaresi, cereyanı kesip bes on saniye bekledikten sonra insert tusuna basılı tutarak sistemi yeniden açmaya çalısmak. Bazen buda çare olmaz o zaman board üzerinde bulunan clear cmos jumper ile biosu resetleyerek default degerlerde açılmasını saglamalısınız.Tabi bu tüm yaptıgınız ayarlamaları sil bastan yeniden yapmanız demektir.
(Önce boardunuzu iyi tanımalısınız.Kitapçıgını inceleyip ne nerede ögrenmelisiniz)

Bu arada amd den de bir örnek vereyim.En meshur ve performanslı chipseti nforce2 ve tabiki abit nf7 den bir örnek.


Bu resimde görüldügü gibi islemcinin çarpanı açık ve burada istedigimiz gibi çarpanlada oynama imkanımız var.Yani hem fsb hemde çarpanla degisik varyasyonlar yapma imkanımız var tabiki toplam makul mhz degerlerinin üzerine çıkmamak kaydıyla.Görüldügü gibi nf7 de birde chipset voltaj ayarı var.Bunuda arttırmak nf7 de stabiliteyi arttıran bir unsurdur.Ayriyeten agp voltajı da var ki bu zaten diger platformlarında çogunda var.Ekran kartı oc edildiginde Stabiliteyi arttırdıgı rivayet edilir ama ben pek bu rivayeti dogrulayamadım yani pek bir ise yaramıyor ama siz deneyebilirsiniz tabiki.

---ALINTIDIR--- Bu bölümden dogacak sorunlardan sitemiz
sordum.com mesul degildir.unutmayınki
overclock olayında risk her zaman vardır

[scknylmz35]

vay güzel olmus hepsini okuyamadım ama.
Fakat bunları yaparken bilgisayarı yakma gibi bise olur mu? Çünkü voltu felan arttırıyoruz heralde. ben denemeye cesaret edemiyorum :D

[Re@lite]

scknylmz yazmıs:

vay güzel olmus hepsini okuyamadım ama.
Fakat bunları yaparken bilgisayarı yakma gibi bise olur mu? Çünkü voltu felan arttırıyoruz heralde. ben denemeye cesaret edemiyorum

anlatılanlara harfiyen uyarsan bi problem çıkmaz,ama overclockta risk faktörü her zaman vardır!!!

[Kripteks®]

Overclock Nedir? Neden Yapılır? Nasıl Yapılır?

Neden Overclock?

Her zaman sizlere, islemci hızının bilgisayarın hızını belirleyen faktör olmadıgından; Sabir Disk, Ekran Kartı, Bellek gibi donanımların bilgisayar hızındaki etmenlerinin en az islemci kadar oldugundan sürekli bahsettik. Örnek vererek olayı anlatırsak, sanırım daha mantıklı olacak: sahsen, 900 MHZ islemci, 5400 devir dönen Sabit Diskli bilgisayarı, 600 MHz islemcili 7200 devir dönen baba Sabit Disk'li bir bilgisayar ile degismem.

Eger, islemcimiz sistem hızını etkileyen tek faktör degil ise, neden overclock yapıyoruz? Öncelikle, bu bir bilinçaltından gelen bir istek. Daha yüksek hızlara çıkılmak istenmesi. Veya biraz daha bu konuyu irdelersek, esas amacın daha az fiyata daha yüksek performans almak oldugunu bulabiliriz. Mesela, 600 MHz'lik islemciyi, 700 MHz'lik modelinden yaklasık 50-75$ gibi daha az fiyata alan bir kisi, islemcisini overclock ederek, 75$ daha ucuza 700 MHz keyfi çıkarmak isteyebilir. Yani 75$ kar edecek.

Neyse, konuyu dagıtmadan esas temas etmek istedigimiz konuya dönelim. Overclock islemi, genelde islemciden daha yüksek performans alınması için yapılan bir islemdir. Bu isi hobi olarak yapan da var, test maksatlı yapan da var. Bazıları ise, yukarıda belirttigimiz gibi, gerçekten daha fazla hıza ihtiyaç oldugu için bu isi yapıyor.

Overclock İsleminin Ne Oldugunu Anladım. Ama Overclock İslemini Nasıl Yapacagım?

simdi, bunu anlayabilmek için, ilk basta islemcinin hızının nasıl belirlendigini bilmek gerekir. İslemci hızını belirleyen iki faktör vardır. Bunlardan birincisi, veriyolu hızı (FSB); diger ise islemci çarpanı. Bu iki degerin çarpımı, bize islemcinin hızını verir. Örnegin, veriyolu hızı 100 MHz ve çarpanı 8 olan bir islemcinin çalısma hızı:
100x8= 800 MHz olarak bulunabilir.

simdi tahmin edeceginiz üzere, bu degerlerden herhangi birinin arttırılması, islemcinin daha yüksek hızlarda çalısmasını saglar. Mesela, 100 MHz olan veriyolu hızı, 102 MHz olsaydı:
102x8= 816 MHz. Yani islemcimiz, 800 MHz yerine 816 MHz'de çalısacaktı. Veya çarpanı degistirseydik, yine aynı sekilde hız artmıs olacaktı :
100x8,5= 850 MHz

Yine tahmin edeceginiz üzere, eger bir islemcinin hızı arttırılmak istendiginde, bu iki degerden bir tanesinin veya her ikisinin degistirilmesi gerekiyor. Mesela, Intel P-III 800 MHz islemcilerin çarpanları iki tane :
100x8 = 800 MHz
133x6= 800 MHz ( Tam olarak 800 MHz etmiyor ama bilgisayarlar bu rakamı yuvarlayarak 800 MHz olarak gmsteriyor)

Piyasada zaten P-III 800'ün iki farklı versiyonu bulunuyor. Yukarıda bunları size söyledik.

Esas konuya gelelim. Elimizde çarpanlı 100x8 olan, 800 MHz'lik bir islemci var diyelim. Bunun hızını arttırmak istedigimiz de, iki seçenegimiz var. Birincisi, veriyolu hızını degistirmek, ikincisi çarpanı degistirmek.

simdi, önemli bir paragraf açalım. Artık piyasada bulabileceginiz islemcilerin hepsinin çarpanı kilitli olarak geliyor. Yani, çarpanı 6 olan bir islemcinin çarpanını, ister 8 olarak degistirin iseterseniz, 10 olarak degistirin; bu islemcinin çarpanı 6 ile sabitlenmistir ve degistiremezsiniz.

Intel'in P-II'den sonraki islemcilerinde çarpanı degistiremezsiniz. Herhangi bir yol yok. Fakat, AMD'nin güncel islemcilerinde bu sınırlamaları asmak mümkün. Örnegin, AMD'nin Slot-A yapısındaki islemcilerinini çrpan sınırlamasını, gold finger ya da After Burner denen, Slot-A yapıdaki islemcinin üst rafaındanki bir bölüme takılan aparatlar ile asmak mümkündü. su anda hem bu islemcileri bulamazsınız, hem de bu çarpanı degistirmek için gereken aparatları ülkemizde bulamazsınız. Ama AMD'nin Soket-A yapıdaki Duron ve Athlon islemcilerinin üzerinde bulunan, elektronikçelerin atkı olarak tabir ettigi ayaklıkları iletken bir madde ile birlestirerek bu sınırlamayı asmak mümkün. Tabii, isin ehli olan kullanıcılar bu islemi korkmadan yapabilirken, konu hakkında bilgisi olmayanlar tırsabilir. Aynı yöntem, INTEL islemcilerde geçerli degil. Zira, INTEL, çarpan ile ilgili olan bölümleri islemcinin çekirdeginin içerisine koydugundan, bu ayarlara ulasılamıyor. simdi yerimiz kısıtlı oldugu için bunlardan bahsetmiyecegiz. Zaten böyle bir konu içerisine girersek, yazımız amacının dısına çıkar.

Evet, islemci çarpanının kilitli oldugunu, yani sabit oldugunu ögrendik. Geriye bir tek yol kalıyor: Veriyolu hızını degistirmek. Örnegin, 100 MHz olan veriyolu hızını 102 MHz'e çıkarttıgımızda, islemcimiz orijinal hızından daha yüksek bir hızda çalısmaya baslayacak ve islemcimizi overclock etmis olacagız.

Veriyolu Hızı(FSB) & Çarpan Ayarlamaları

İslemcinin, hızının nasıl arttırıldıgından bahsettik. Peki ama bahsettigimiz ayarları nereden ayarlıyoruz? Öncelikle her anakartın bu ayarlara izin vermedigini söylemek lazım. Ayarlamaların izin verildigi anakartlarda islemler 3 farklı yoldan yapılabiliyor.

Güncel anakartların bir çogunda, bu ayarlar BIOS içerisinden yapılabiliyor. Böylece kullanıcılara kolaylık saglanmıs oluyor



Eski bir ayarlama metodu olan ve günümüzde çok az, hatta hiçbir güncel anakartta bulunmayan "Jumper" ile ayarlama yöntemi, diger yöntemlere nazaran daha zor yapılıyor. Bundan dolayı, overclock yapacak kullanıcılar var ise, anakart seçiminde genelde bu tür anakartlardan seçmezler. Resimden de zaten nasıl bir sey oldugunu görüyorsunuz. Mantık basit. O ufak içi metal olan plastik kapakçıklar ile, ilgili ayaklıklar kısa devre yapılarak, islemcinin veriyolu hızı gibi degerleri degistiriliyor. Jumper ile ayarların yapıldıgı bir anakarta sahipseniz, ezbere ayar yapmanız çok zor. Anakartınızın kitapçıgına sahip olmanız gerekiyor.

Bir diger metod ise, anahtarcık dedigimiz (Dip-Switch) arabirimle bu ayarların yapılması. Anahtarcık metodu, nispeten Jumper yöntemine göre daha basit bir yöntem. Resimden görüyorsunuz nasıl bir sekle sahip oldugunu.



Ve son olarak ise, bazı anakartların yanında gelen programcıklar ile, islemci veriyolu ayarını Windows altından yapabilmek mümkün oluyor.

simdi bu ayarları yaparken, bilmeniz gereken birkaç sey var. Birinicisi islemcinizi özellikleri, ikincisi anakartınızın ve belleginizi özellikleri. İslemcinin özellikleri neden lazım? 100 MHz veriyoluna sahip bir islemci ile 133 MHz'lik veriyolu hızına sahip islemcinin overclock potansiyeli aynı degildir. Ya da, hangi teknoloji ile üretilmis? 0.18 mikron teknolojisi ile üretilen bir islemci ile 0.25 mikron teknolojisi ile üretilen islemcinin overclock potaniyeli aynı degildir. Ya da islemcinin ihtiyaç duydugu çekirdek voltajı nedir? Ve bunun gibi birkaç husus...

Bellekleriniz hangi standartta? PC100? PC133? Maksimum hangi veriyolu hızına kadar tölerans tanıyor? Anakartınız hangi veriyolu hızlarını sunuyor? Anakartınızın islemci voltajını arttırma, PCI hız bölen ayarlamasını degistirme, AGP hız bölenini degistirme gibi özelliklere sahip mi?

Overclock İslemini Etkileyen Faktörler

Yukarıda, anakartınızın , belleginizin ve islemcinizi özelliklerini belirlemeniz gerektiginden bahsettik. Peki, bu özellikler, Overclock islemine ne kadar etki ediyor? Overclock yaparken bu ayarlar arasındaki dengeyi nasıl kuracagız? Bunları teker teker açıklayalım.

Bilgisayarı olusturan donanımlar arasında çok ince bir denge vardır. Mesela PCI veriyolunun normal çalısma hızı 33 MHz'dir. AGP veriyolun ise 66 MHz. Eger sistem stabilitesini saglam tutmak istiyorsak, overclock yaparken bu degerlerin hemen hemen aynı kalmasına özen göstermek lazım. Yoksa istenmeye sonuçlar ile karsılasabilirsiniz. Zira, bu ayarlar Veriyolu hızı ile dogru veya ters orantılı olarak degisebiliyor. Bir takım ayarlar ile bu degerleri yaklasık olarak sabit tutabilmek mümkün. Hemen bu PCI - AGP - Veriyolu hızı arasında ki dengeyi örnekleyerek açıklayalım.

100 MHz Veriyolu hızı ile çalısan bir islemciye sahip oldugumuzu varsayalım. simdi, AGP ve PCI hızının, sistem veriyolu hızına göre degistigini söyledik. 100 MHz sisem veriyolunda çalısan bir sistemde, AGP hızını 66 MHz'de tutabilmek için anakartta AGP hız çarpanı denen bir ayar vardır. Bu ayar genelde veriyolu hızına göre otomatik olarak ayarlanıyor ama biz yine de bahsedelim. 100 MHz sistem veriyolunda çalısıyorken, AGP hızını 66 MHz'e sabitlemek için AGP çarpan degerinin 2/3 olması gerekir. 100x2/3=66MHz. Demekki AGP hızını 66 MHz'e sabitledik. Peki ya PCI veriyolu hızı? Aynı sekilde, tıpkı AGP hız çarpanı oldugu gibi, PCI hız çarpanıda bulunuyor. PCI veriyolunu normal çalısma hızı 33 MHz'dir. 100 MHz sistem veriyolu hızı ile çalısırken, PCI veriyolu hızını 33 MHz'e sabitlemek için, PCI hız çarpanının 1/3 olması gerekir. 100*1/3= 33 MHz.

Evet, 100 MHz'de çalısan bir sistem için AGP ve PCI çarpanlarının kaç olması gerektigini ögrendik. Peki, ya diger hızlarda? Mesela, sistem veriyolu hızının 66 MHz oldugunu düsünürseniz, AGP çarpanın 1/1; PCI çarpanının ise 1/2 olması gerektigini anlayabiliriz. Ya da, 133 MHz sistem veriyolu hızında çalısıyorken, AGP çarpanının 1/2 ; PCI çarpanının ise 1/4 olması gerektigini anlayabilmek mümkün. Mantık su: sistem veriyolu hızını (FSB) arttırıyorken, diger bilesenlerin de hızını sabit tutmak gerekir. Bu ayarları BIOS'dan yada Jumper ile ya da Anahtarcıklar ile ayarlamak mümkün. Bu ayarlar, AGP Clock Divider ve PCI Clock Divider seklinde geçiyor.

Günümüzdeki islemciler tarafından kullanılan 66, 100 ve 133 MHz'de ayarların ne olması gerektigini anladık. Peki ya ara hızlarda? Mesela ben sistem veriyolu hızını 112 MHz'e çıkartmaya niyetliyim.AGP çarpanı ve PCI çarpanı ne olmalı? Unutmadan, AGP ve PCI çarpanını kafanıza göre ayarlayamıyorsunuz. Belli degerler vardır ve uygun ayarı seçenekler içerisinden seçersiniz. Güncel anakartlarda, AGP hız çarpanı degeri olarak: 1/1, 2/3 ve 1/2 ayarları bulunuyor. PCI hız çarpanı olarak ise : 1/2 , 1/3 ve 1/4 seçenekleri bulunuyor. Tabii ki bu ayarlar anakartınızın tasıdıgı çipsete göre degisiklik gösterir. Örnegin, resim olarak 133 MHz sistem hızı destegi sunamayan bir çipsette (BX çipseti mesela) AGP hız çarpanı olarak ½ ayarını bulamazsınız.

FSB hızını arttırdıkça, diger bilesenlerin hızını sabit tutmaya önem vermek gerekir. Mesela, 133 MHz sistem veriyolu hızında çalısıyor iken, PCI çarpanının ¼ olması gerekirken, biraz kıllık edip bu ayarı 1/3 yaparsanız, PCI hızı, gayet yüksek bir deger olan 44 MHz'e çıkacaktır. Bu tür durumda, PCI yuvasına takılı olan donanımlar çalısmayı reddedecek, sistem açılırken dandiklik edecektir. Haberlesmeyi PCI veriyolu üzerinden yapan Sabit Diskinizin dosya sistemi bozulacaktır ve bilgilere "bye bye" demek zorunda kalacaksınız. Yani olayın önemini kavrayın diy söylüyorum bunları. Peki, PCI veriyolu hızı için maksimum hız kaç MHz olmalıdır derseniz, 39-40 MHz deriz. Bir çok kart, 41 MHz'den sonra çalısmayı ret edebiliyor.

Aynı sekilde, 133 MHz sistem veriyolu hızında çalısıyor iken, AGP hız çarpanının 1/2 olması gerektigi yerde, siz bunu 2/3 olarak ayarlarsanız, AGP hızınız 89 MHz'e çıkacaktır. Güncel ekran kartların, 89 MHz'de sorunsuz çalısabiliyor. Ama TNT2 serisi bir kartınız var ise, sistem çalısmayı bile kabul etmeyebilir. Çok ince dengeler üzerine kurulu olan ekran kartları için çok dikkat etmek gerekir.

Evet, sistem veriyolu hızını arttırıyorken, diger bilesenlerin hızının sabit tutulması gerektigini anladık. Bir örnek vererek bu konuyu pekistirelim. Mesela, 100 MHz'de çalısan islemcimizin veriyolu hızını 120 MHz'e çıkarttıgımızı varsayalım. Bir nevi overclock yaptık yani. PCI ve AGP hızları ne seviyede olmalı? simdi bunları tartısalım. AGP hızını ayarlayabilmek için iki seçenigimizin oldugunu varsayıyorum: 1/2 ve 2/3 çarpanları. Teker teker deneyelim.
120x1/2 = 60 MHz.
120x2/3 = 80 MHz

İki seçenek var önümüzde. Eger ekran kartınız çok ince dengeler üzerine kurulu ise, 80 MHz'de sorun çıkartabilir. Onun için tercihinizi 60 MHz'den yana yapmalısınız. Eger Geforce gibi 89 MHz AGP hızına kadar sorun çıkartmayan bir karta sahipseniz, 2/3 çarpanını yani, 80 MHz'i seçebilirsiniz.

PIC hızı için ise uygulayabilecegimiz iki seçenek var: 1/3 ve 1/4. Bu çarpanları ayrı ayrı kullandıgımızda, PCI veriyolu hızımızın ne olacagına bir bakalım:

120x1/3 = 40 MHz
120x1/4 = 30 MHz

Evet, 40 MHz, biraz önce de belirttigimiz gibi yüksek bir hız. Bu tür bir durumda, 1/4 çarpanın seçilmesinin daha mantıklı oldugunu anlayabilirsiniz.

Yani, sistem veriyolu hızınızın kaç MHZ olması gerektigini belirleyin. PCI ve AGP hız çarpanı olarak hangi ayarları seçebileceginize bakın. Bu rakamları birbirne oranlayın ve yukarıda size anlattıgımız mantıgı takip ederek, uygun çarpanları belirleyin.

Bir diger çetrefilli konu ise, bellekler. Kullandıgınız bellegin hızı, overclock isleminde kısıtlayıcı bir etmen yaratabilir. Bu konu hakkında biraz bilgi vererek, belleklerin overclock islemindeki etkisini tartısalım.

Günümüzde kullanılan çipsetlerden bahsetmek istiyorum. Overclock olayı yogun olarak ilk baslarda BX çipseti ile birlikte gündeme gelmisti. BX çipsetinde bellekleri sistem veriyolu hızı ile senkron çalıstırma özelligine sahip. Mesela, BX çipseti üzerinde sistem veriyolu hızı 66 MHz ise, belleklerde 66 MHz'de çalısır. 100 MHz ise belleklerde 100 MHz'de çalısır. Örnegin, maksimum 100 MHz'de çalısan bir bellege sahipseniz ve 100 MHz de çalısan bir islemciye sahipseniz. Tam sınırda çalısıyorsunuz demektir. Yani, ben islemcimi overclock edeyim, sistem veriyolu hızını 112 MHz'e çıkarttıgınızda, belleginiz bu hızda su koyabilir ve overclock hevesiniz yarıda kalabilir.

VIA Apollo Pro133 çipseti ile, bellek hızını sistem veriyolu hızından asenkron çalıstırabilme gibi bir özellik geldi. Yani bellek hızını, sistemveriyolu hızından ister 33 MHz asagıda, ister 33 MHz yukarıda çalıstırabiliyorsunuz. Örnegin yukarıdaki örnegi burada tekrarlıyalım. Maksimum 100 MHz de çalısan bir bellege sahip seniz ve bu bellegi 100 MHz'lik bir islemci ile kullanıyorsanız, tam sınırdasınız demektir. Örnegin, islemcinizi overclock edeyim diyorsunuz. 112 MHz'e çıkardınız diyelim veriyolu hızınız. Bellekler bu hızda su koyuverecektir. Ama Vıa'nın güncel çipsetlerinin hemen hemen hepsinde bulunan bir özellik ise, bellek hızını 33 MHz asagıya çekerek overclock islemini sorunsuz hale getirebilmek mümkün. VIA çipsetli anakartlarda bu ayar genelde DRAM Clock seklinde belirtiliyor. Buradan ilgili ayarlara ulasabilirsiniz.

Son zamanlarda oldukça popüler olan i815 çipsetli anakartlarda ise durum bir hayli karısık. Normal sartlarda bellek hızı 100 MHz'de çalısıyor. İster islemcinizin çalısma hızı 66 MHz olsun, ister 100 MHz. Bu iki ayarda da bellekler 100 MHz'de çalısıyor. Ama 133 MHz'lik islemci kullandıgınız takdirde, karsınıza bellek ile alakalı iki ayar gelecek. Bunlardan birincisi 100 MHz, diger 133 MHz. Yani, bellekler islemci hızıyla hem asenkron hem de senkron çalısıyor. FSB hızını arttırdıgınızda ise durum, diger çipsetlere göre biraz degisik:

66 MHz'lik bir islemciyi i815 çipstli bir anakarta takalım. Bellekler, çipsetin getirdigi özellikler nedeniyle, 100 MHz de çalısıyor olacak. Peki, ya FSB hızını arttırırsak ne olacak? Örnegin, 66 MHz olan islemci hızını 83 MHz'e çıkarttıgımızda, bellek hızı ne olur? 66 MHz'den 83 MHz'e çıktıgımızda, 17 MHz'lik bir artıs söz konusu. İslemci 66 MHz'de çalısıyor iken, 100 MHz olan bellek hızının, islemciyi 83 MHz'e getirdigimizde kaç olacagını bulmak için, aradaki farkı bellek hızına eklemek gerekiyor. Rnegin bizim verdigimiz örnekte, 66 MHz'den 83 MHz'e geçiste 17 MHz'lik fark oldu. Bellek hızı ise 117 MHz'e çıkmıs oldu. Aynı sekilde islemci FSB hızını 90 MHz'e çıkarttıgımızı varsayarak, bellek hızının 124 MHz'e çıkacak oldugunu kestirmk mümkün. 99 MHz'e kadar bu aynı sekilde artıs gösteriyor. Fakat, islemci FSB hızını 100 MHz'e getirdigimizde hersey normale dönüyor. Aynı durum, 100-133 MHz arasında kalan hızlar için de geçerli. 133 MHz'e kadar bellek hızı sitem hızı ile dogru orantılı bir sekilde artarken, 133 MHz FSB hızında bellek hızı normale dönüyor.

Dolayısı ile sonuca gelelim. Kullandıgınız bellekler, overclock için önemlidir. Overclock'a etki eden önemli bir faktördür.

İslemci Voltaj Meselesi

Çogu arkadas, overclock yaparken neden islemci voltajını arttırdıgımız sorar ve "islemci voltajını arttırırsam, islemci hızlanır mı?" gibisinden sorular yöneltiyor. Öncelikle neden voltaj arttırmaya ihtiyaç duydugumuzdan bahsedelim.

İslemciyi daha yüksek hızlara çıkardıgınız zaman, ihtiyaç duydugu güç gereksinimi artacaktır. Örnegin, 500 MHz'lik bir islemci ile 800 MHz'lik bir islemcinin güç gereksinimleri farklıdır. 600 MHz'de çalısan islemcimizi, 700 MHz'e çıkarttıgımız varsayalım. 700 MHz'de bilgisayar açılıyor fakat uygulama çalıstırırken, PC'niz kilitleniyor ise, islemci voltajını arttırmak ise yarayabilir. Çünkü, 700 MHz'de iken duyulan güç, 600 MHz'de duyulan gereksinimlden daha fazladır. Bu islemciye ufak bir voltaj dopingi yaparak, islemcinin 700 MHz'de saglıklı ve sorunsuz çalısması saglanabilir. Yani anlayacagınız üzere, voltaj arttırma meselesini stabiliteyi saglama için yapıyouz. Yani hıza bir etkisi yok.

Tabii burada ölçüleri fazla kaçırmamak lazım. Voltaj arttırımı yapın diyoruz ama abartılı bir sekilde degil. Voltaj olayı hassas bir konudur. Her islemcinin Voltaj toleransı, orijinal voltajın maksimum %25 yukarısı seklinde öneriyoruz. Zaten hemen hemen tüm anakartlar, orijinal voltajdan %25'den daha yukarı degerleri ayarlamanıza izin vermiyor.Daha yüksek voltaj, daha yüksek ısı anlamına geliyor. Yani, overclock isleminden dolayı islemcinizi yakma olasılıgınız da var. Ama bendeki sogutma sistemi kimsede yok, ısınma sorunu hallettim diyorsanız, pasa gönlünüz bilir. Ama söylemedi demeyin.

Bir örnek vererek, Voltaj konusunu da kapatalım. Örnegin, 1.5V ile çalısan Celeron 566 islemciye sahip oldugumuzu varsayalım. Bu islemci 100 MHz FSB ile yani 850 MHz'de boot ediyor. Ama isletim sistemine girdikten sonra bilgisayar çakılıyor ise, voltaj dopingi ise yarayabilir. Ama unutmayın, bu isi adım adım yapmalısınız. Yani hemen en üst deger çıkartmayın sakın. İlk basta 1.6V, olmazsa 1.7V. Baktınız sistem stabil hale geldi, durun. Yani vurgulamak istedigimiz, bu islemin adım adım yapılmasının gerektigi.

İyi İslemci Sogutma: Bir Gerekliliktir

Bazılarımız, "Abi ben nasıl olsa overclock yapmıyorum, dandik bir fan ile isimi halledebilir miyim?" gibi sorular yöneltiyorlar. Sistemi nasıl kullanırsanız kullanın, iyi bir sogutma sart. Biraz bütçe ayırıp, iyi bir sogutma sistemi almak sizleri rahatlatacaktır. En azından, dandik bir fan ile islemcinizi yakmak yerine içinizin rahat olması daha önemli geliyor bana.
Overclock İslemine Giris

Dikkat ederseniz, yazının baslarından beri overclock isleminin adım adım yapılması gerektiginden bahsededurduk. Peki adım adım derken neyi kastediyoruz?

Örnek vererek konuyu noktayalım. Mesela, 66 MHz hızında çalısan bir islemciyi overclock ederken, ilk basta islemci veriyolu hızını 75 MHz'e çıkartın. Baktınız PC stabil, bir üst sınıra geçin. Bir üst sınır 83 MHz olsun. Eger anakartınız ara hız seçenegi çok fazla ise, 80 MHz'i felan deneyebilirsiniz. Stabilite bozulana kadar denemelere devam edin. Bilgisayar saçmalamaya basladıgında ise, voltaj arttırımına ihtiyaç duyacaksınız.Yukarıda anlattıgımız gibi bu islemleri deneyerek, en azdan baslayarak adım adım yapmanız gerekiyor.

İslemleri yaparken, yukarıda bahsettigimiz PCI, AGP ve Bellek hızlarına dikkat ediyorsunuz. Stabiliteyi bozmamak için.

Evet, yazımızın sonuna geldik. Bir çogumuz, overclock islemini neden tam olarak anlatmadıgımız yadırgayabilir. Yazının basında belirttigimiz gibi, bu yazımızdaki amaç, "hangi islemci daha iyi overclock olur?" sorusuna cevap aramak yerine, overclock isleminin altında yatan mantıgı anlatmask oldugunu belirtmistik.

Not:Zamanın da p4 prescott 3.00 ghz cpu mu 3.7 ghz saat hızın da salıstırmıstım ahh ahh ne günlerdi most wanted a girdim saniye de bsod(blue screen on demon) yani bildiginiz klasik mavi ekran hehe ama xp çok rahat çalısıodu stabildi tek sorun ısınma idi ee fana da 150 ytl veremem hehe

Buyrun benim geerçeklestirdigim o.c



Bu arada benim düsündügüm fakat benden önce uygulayan arkadasım @buysaloglun a tskkürlerimi borç biliyorum bende bizlerle paylastıgı bu yazıya ek ilaveler de bulunmak istedim

Alıntıdır

Saygılarımla

[Kripteks®]

@scknylmz35 her islemci o.c ye cevap vermeye bilir bende ki cpu stabil bir sekilde o.c olurken sende ki aynı marka model saat hızın daki cpu olmayabilir bu o.c isi risklidir anlatılanlara uysan bile deneme yanılma yolu ile karar kılacaksın board un bu degismi nasıl karsılayacak ramlerin de tabi ki bunu ancak o anlattıklarımıza uyarak deneme yanılma yolu ile saptayabilirsin...

Saygılarımla

[lion]

ayrıca bazı anakartlar o/c ye kapalıdır..bazılarının ki ise o/c ye açıktır ama fiyatları biraz daha pahalı..bilginize

[Bekir 65]

bende olmadi. Intel oldu icin CPU ayarlar kapali. onlari acamadim.

[lion]

bende olmadi. Intel oldu icin CPU ayarlar kapali. onlari acamadim.

bende onu demek istemistim,örnek vermek gerekirse intel 965 lt anakartım var cpu voltaj arttırma bölümü yok sadece ram ayarları ile oynayabiliyorsunuz

[Bekir 65]

bende ayarlarla oynadim ama CPU ayarlari acmadi

[Re@lite]

bekir65yazmıs:

bende olmadi. Intel oldu icin CPU ayarlar kapali. onlari acamadim

zaten intel islemcilerin bir bölümü fabrika çıkısı olarak o.c.ye izin vermiyor.çünkü bunun sebebi bu islemcilerin overclock kilidinin olması
tabiki anakartların etkisi yadsınamaz