Hafizalar

[drog_1]

Hafizalar

Bilgisayarda calismakta olan bir programa ait komutlar ve veriler ile daha sonra kullanilacak olan sonuc islemleri hafizalarda saklanir.

İslemci ihtiyac duydugu komutu ilk önce L1 cache hafizada arar. Eger islemcinin aradigi komut burada yoksa L2 cache hafizaya bakilir. Eger burada da yoksa sirayla, RAM ve HDD üzerindeki sanal hafiza üzerinde arar. L1 cache hafiza bunlar icerisinde en hizli olanidir ve genellikle islemcinin üzerine imal edilir. L2 cache hafiza ise L1 e göre daha yavas olmasina ragmen gene de hizi cok yüksektir. Bir kisim islemcilerde (Celeronlarin ilk nesillerinde oldugu gibi) L2 cache hafiza bulmayabilmektedir. Bu durumda L1 cache hafizaya sigmayan komutlar L2 olmadigi icin direkt olarak daha yavas olan RAM a yazilmakta ve islemcinin performansi düsmektedir. L2 cache hafiza genelde islemcinin yakinindaki yüksek hizli hafiza ciplerinden olusur.

RAM
Günümüz bilgisayarlarinda hem okunabilen hem de yazilabilen RAM (Read Acces Memory – Rastgele Erisimli Hafiza)`ler kullanilir. RAM`ler birbirinden bagimsiz hafiza hücrelerinden olusur. Her hücrenin cift yönlü bir cikisi vardir. Bu cikis veri yoluna, veri yolu da islemciye baglanir ve islemci ile RAM arasindaki bilgi alisverisi yapilir. Bu adresleme yöntemi ile RAM`deki herhangi bir hafiza hücresine istenildigi anda digerlerinden bagimsiz olarak ulasilir. Rastgele erisim ifadesi buradan gelmektedir.

RAM`lerde bilgiye erisim hizi nanosaniyeler ile ifade edilir. Bu hiz ortalama 50-60ns arasindadir. Fakat günümüzde kullanilan RAM`lerde bu hiz 8ns ye kadar düsmüstür.

RAM`lerin kapasiteleri 16K`dan baslayip 512MB`a kadar cikmaktadir. Günümüz PC`lerinde ortalama 64MB RAM kullanilmaktadir.



DRAM (Dinamik RAM)
DRAM daha cok kisisel bilgisayarlarda kullanilan bir hafiza türüdür.

DRAM`lerde verilerin saklanmasi icin üzerinde enerji depolayan kondansatörler kullanilir. Fakat bu kondansatörler zamanla (cok kisa zamanda) üzerlerindeki enerjiyi kaybederler. Dolayisiyla enerji varken 1 durumunda olan hücre enerji bosalinca 0`a döner. Bu durumda bir transistörün acilip kapanmasi suretiyle sürekli olarak bu enerjinin tazelenmesi gerekmektedir. Dinamik ifadesi buradan gelmektedir.



SRAM (Statik RAM)
SRAM `lerde DRAM`lerde oldugu gibi kondansatörler kullanilmaz. Bunun yerine her hücre icin alti adete varan transistör kullanilir. Bu RAM`lerde bilgiler yüklendikten sonra sabit kalir. Sürekli enerji tazelemesi gerekmemektedir. Bu tip hafizalar daha pahalidir. Bu yüzden kisisel bilgisayarlarda fazla tercih edilmemektedir.

EDRAM (Enhanced DRAM)
Gelistirilmis DRAM`ler L2 cache hafizada kullanilir. 35 ns. DRAM icerisine 256 bayt 15 ns. SRAM eklenmesi suretiyle olusturulmustur. EDRAM ayni zamanda SRAM bölgeleri, verileri, yavas olan DRAM bloklarindan toplayabildiklerinden hiz kazanir. Veri istendiginde yavas olan DRAM 128 bitlik bütün bir blogu hizli olan SRAM` gönderir.



EDO RAM
Anakart ya da video kartinda ana hafiza olarak kullanilan EDO RAM ile CPU-hafiza bant genisligi saniyede 100 MB`dan 200 MB`a cikarilmistir. EDO RAM`ler Pentium islemcili anakartlarda kullanilmistir. Pentium II`ler ile EDO RAM`ler yerini SDRAM`lere birakmistir.



SDRAM (Senkronize DRAM)
İslemcilerin hizlanmasi ile birlikte bu islemcilerin maksimum seviyede islem görebilmeleri icin yüksek hizli RAM`lere ihtiyac duyulmustur. SDRAM`le birlikte islemci ve RAM birbirine ayni saat hizinda kilitlenirler. Böylece islemci ve RAM ayni saat hizinda senkronize olarak calismaktadir.

Günümüzde kullanilmakta olan 66 MHz., 100 MHz, ve 133 MHz. SDRAM`ler vardir. Tercih edeceginiz SDRAM tipi, islemcinin kullandigi veri yolu saat hizi ile ayni olmalidir. Yani 100 MHz. veri yolu kullaniyorsaniz. PC 100 SDRAM kullanmanizda fayda vardir.



SGRAM (Senkronize Grafik RAM)
Video adaptörleri ve grafik hizlandiricilarda kullanilan bir tür DRAM türüdür.

SGRAM`de SDRAM gibi 100 MH`e kadar CPU saat hizina kendini senkronize edebilir. Bununla birlikte yogun grafik islemleri icin bant genisligini artirmak amaciyla gizli yazma ve blok yazma gibi bazi teknikleri kullanir.



RDRAM
Kisaca RIMM olarak adlandirilan bu RAM, 100 MHz sinirini asarak 400 MHz`e kadar hizli bir performans saglamaktadir. Bu RAM cesidi i810E ve i820 chipsetlerle uyumlu olarak calismaktadir.

Bir Rambus DRAM, SDRAM`den cok daha yüksek bir performans sunar.



VRAM (Video RAM)
Video adaptörlerinin kullandigi özel amacli hafizalardir. Klasik RAM`in aksine, VRAM iki farkli aygita es zamanli olarak baglanabilir. Bu durum bir monitörün ekran güncellemesi icin VRAM`a erisirken bir grafik islemcinin de ayni zamanda yeni veriler sunmasina imkan verir. VRAM`ler DRAM`lerden daha pahalidir ve daha iyi grafik performansi verirler.



ECC (Error Correction Code)
Bilindigi gibi bilgisayardaki bilgiler 1 ve 0`lardan olusmaktadir. Bu degerler bazen ortam hatalari, elektronik parazitler veya kötü baglantilar gibi sebeplerden degisebilmektedir. Mesela 1 degeri 0`a dönüsebilir. Bu durum karsisinda hatayi düzeltmek icin ECC parite biti kullanilir.
Bilgisayarda calismakta olan bir programa ait komutlar ve veriler ile daha sonra kullanilacak olan sonuc islemleri hafizalarda saklanir.

İslemci ihtiyac duydugu komutu ilk önce L1 cache hafizada arar. Eger islemcinin aradigi komut burada yoksa L2 cache hafizaya bakilir. Eger burada da yoksa sirayla, RAM ve HDD üzerindeki sanal hafiza üzerinde arar. L1 cache hafiza bunlar icerisinde en hizli olanidir ve genellikle islemcinin üzerine imal edilir. L2 cache hafiza ise L1 e göre daha yavas olmasina ragmen gene de hizi cok yüksektir. Bir kisim islemcilerde (Celeronlarin ilk nesillerinde oldugu gibi) L2 cache hafiza bulmayabilmektedir. Bu durumda L1 cache hafizaya sigmayan komutlar L2 olmadigi icin direkt olarak daha yavas olan RAM a yazilmakta ve islemcinin performansi düsmektedir. L2 cache hafiza genelde islemcinin yakinindaki yüksek hizli hafiza ciplerinden olusur.

RAM
Günümüz bilgisayarlarinda hem okunabilen hem de yazilabilen RAM (Read Acces Memory – Rastgele Erisimli Hafiza)`ler kullanilir. RAM`ler birbirinden bagimsiz hafiza hücrelerinden olusur. Her hücrenin cift yönlü bir cikisi vardir. Bu cikis veri yoluna, veri yolu da islemciye baglanir ve islemci ile RAM arasindaki bilgi alisverisi yapilir. Bu adresleme yöntemi ile RAM`deki herhangi bir hafiza hücresine istenildigi anda digerlerinden bagimsiz olarak ulasilir. Rastgele erisim ifadesi buradan gelmektedir.

RAM`lerde bilgiye erisim hizi nanosaniyeler ile ifade edilir. Bu hiz ortalama 50-60ns arasindadir. Fakat günümüzde kullanilan RAM`lerde bu hiz 8ns ye kadar düsmüstür.

RAM`lerin kapasiteleri 16K`dan baslayip 512MB`a kadar cikmaktadir. Günümüz PC`lerinde ortalama 64MB RAM kullanilmaktadir.



DRAM (Dinamik RAM)
DRAM daha cok kisisel bilgisayarlarda kullanilan bir hafiza türüdür.

DRAM`lerde verilerin saklanmasi icin üzerinde enerji depolayan kondansatörler kullanilir. Fakat bu kondansatörler zamanla (cok kisa zamanda) üzerlerindeki enerjiyi kaybederler. Dolayisiyla enerji varken 1 durumunda olan hücre enerji bosalinca 0`a döner. Bu durumda bir transistörün acilip kapanmasi suretiyle sürekli olarak bu enerjinin tazelenmesi gerekmektedir. Dinamik ifadesi buradan gelmektedir.



SRAM (Statik RAM)
SRAM `lerde DRAM`lerde oldugu gibi kondansatörler kullanilmaz. Bunun yerine her hücre icin alti adete varan transistör kullanilir. Bu RAM`lerde bilgiler yüklendikten sonra sabit kalir. Sürekli enerji tazelemesi gerekmemektedir. Bu tip hafizalar daha pahalidir. Bu yüzden kisisel bilgisayarlarda fazla tercih edilmemektedir.

EDRAM (Enhanced DRAM)
Gelistirilmis DRAM`ler L2 cache hafizada kullanilir. 35 ns. DRAM icerisine 256 bayt 15 ns. SRAM eklenmesi suretiyle olusturulmustur. EDRAM ayni zamanda SRAM bölgeleri, verileri, yavas olan DRAM bloklarindan toplayabildiklerinden hiz kazanir. Veri istendiginde yavas olan DRAM 128 bitlik bütün bir blogu hizli olan SRAM` gönderir.



EDO RAM
Anakart ya da video kartinda ana hafiza olarak kullanilan EDO RAM ile CPU-hafiza bant genisligi saniyede 100 MB`dan 200 MB`a cikarilmistir. EDO RAM`ler Pentium islemcili anakartlarda kullanilmistir. Pentium II`ler ile EDO RAM`ler yerini SDRAM`lere birakmistir.



SDRAM (Senkronize DRAM)
İslemcilerin hizlanmasi ile birlikte bu islemcilerin maksimum seviyede islem görebilmeleri icin yüksek hizli RAM`lere ihtiyac duyulmustur. SDRAM`le birlikte islemci ve RAM birbirine ayni saat hizinda kilitlenirler. Böylece islemci ve RAM ayni saat hizinda senkronize olarak calismaktadir.

Günümüzde kullanilmakta olan 66 MHz., 100 MHz, ve 133 MHz. SDRAM`ler vardir. Tercih edeceginiz SDRAM tipi, islemcinin kullandigi veri yolu saat hizi ile ayni olmalidir. Yani 100 MHz. veri yolu kullaniyorsaniz. PC 100 SDRAM kullanmanizda fayda vardir.



SGRAM (Senkronize Grafik RAM)
Video adaptörleri ve grafik hizlandiricilarda kullanilan bir tür DRAM türüdür.

SGRAM`de SDRAM gibi 100 MH`e kadar CPU saat hizina kendini senkronize edebilir. Bununla birlikte yogun grafik islemleri icin bant genisligini artirmak amaciyla gizli yazma ve blok yazma gibi bazi teknikleri kullanir.



RDRAM
Kisaca RIMM olarak adlandirilan bu RAM, 100 MHz sinirini asarak 400 MHz`e kadar hizli bir performans saglamaktadir. Bu RAM cesidi i810E ve i820 chipsetlerle uyumlu olarak calismaktadir.

Bir Rambus DRAM, SDRAM`den cok daha yüksek bir performans sunar.



VRAM (Video RAM)
Video adaptörlerinin kullandigi özel amacli hafizalardir. Klasik RAM`in aksine, VRAM iki farkli aygita es zamanli olarak baglanabilir. Bu durum bir monitörün ekran güncellemesi icin VRAM`a erisirken bir grafik islemcinin de ayni zamanda yeni veriler sunmasina imkan verir. VRAM`ler DRAM`lerden daha pahalidir ve daha iyi grafik performansi verirler.



ECC (Error Correction Code)
Bilindigi gibi bilgisayardaki bilgiler 1 ve 0`lardan olusmaktadir. Bu degerler bazen ortam hatalari, elektronik parazitler veya kötü baglantilar gibi sebeplerden degisebilmektedir. Mesela 1 degeri 0`a dönüsebilir. Bu durum karsisinda hatayi düzeltmek icin ECC parite biti kullanilir.