Türk bilim kadını gururlandırdı

[uçs]

Klonlanmıs gelisme asamasındaki (embriyonik) kök hücreleri kullanarak, farelerde parkinson hastalıgını tedavi eden ekipte yer alan tek Türk bilim kadını Zehra Dinçer hepimize gurur verdi.


4 yıldır New York'taki Memorial Sloan-Kettering Enstitüsü'nde görev yapan genç bilim kadını, tıp dünyası tarafından ayakta alkıslanan çalısmayı Zaman'a anlattı. Zehra Dinçer, "Deney faresinde beyin hücrelerini öldürüp; kimyasallar kullanarak parkinson benzeri bir hastalık ortaya çıkardık; aynı farenin kuyrugundan sıradan hücreler alarak, hücreleri çekirdegi bosaltılmıs fare yumurtası hücresinin içine aktararak klonlama islemi yaptık. Birkaç gün sonra da klonlanmıs embriyo kök hücreleri alındı ve bunlar laboratuvarda büyütüldükten sonra parkinson hastalıgında kaybolan harekete geçirici (dopaminerjik) beyin hücreleri haline getirildi. Bu hücreler aynı hasta farenin beynine konuldu ve fare iyilesti. Yani hasta farenin kendi hücrelerinden kök hücre yapıldı ve bu hücreler beyin hücreleri haline getirilip aynı fareye konuldugunda, baska farenin beyin hücreleri konulmasından daha iyi bir sonuç alındı.'' dedi.
Bogaziçi Üniversitesi Genetik Bölümü mezunu olan ve kök hücre üzerine çalısan doktora ögrencisi Zehra Dinçer, göz ve kas hücreleri üzerine çalısmalar yapıyor. Dinçer, üzerinde çalıstıgı diger projeleri sır gibi saklıyor.
Kök hücre konusundaki gelismelerin inanılmaz bir hızla ilerledigine dikkat çeken Zehra Dinçer, "Yıllar önce beyin hücreleri bölünmez deniliyordu fakat bölünebildigi gösterildi. Bu alandaki gelismeler inanılmaz bir hızla ilerliyor. Kök hücre konusunda Hıristiyanlık dininden kaynaklanan bazı sorunlar yasanıyor ve bu sorunlar yüzünden Bush hükümeti, insan embriyonik kök hücre arastırmalarına yeterince destek saglamıyor. Laboratuvarımızda benimle birlikte çalısan Katolik bir arkadasım var. Geçtigimiz günlerde Papa'nın kök hücre konusunda yaptıgı açıklamanın ardından 'Bu isle ugrastıgım için cehenneme gidecegim.' diyordu'' seklinde konustu.
Baktıgı milyonlarca hücre oldugunu belirten genç bilim kadını, hücrelerini her gün besledigini ve bulundukları kapları temizledigini belirtti. Bu islem için "Tıpkı bir annenin çocuguna baktıgı gibi hücrelerime bakıyorum." dedi.
ABD'de laboratuvarlara büyük miktarlarda bagıslar yapıldıgını kaydeden Dinçer, Memorial Sloan-Kettering, Cornell ve Rockefeller Üniversitesi'ne ait laboratuvarların 50 milyon dolar bir bütçeyi paylastıklarını belirtti. Demokrat Parti'nin iktidara gelmesi halinde embriyonik kök hücre konusunda yeni gelismelerin yasanabilecegini belirten Zehra Dinçer, çalıstıgı laboratuvarın; kendisi de bir parkinson hastası olan ünlü Hollywood yıldızı Michael J Fox tarafından desteklendigi belirtti.
Hücreleri küçük bir insana benzeten Dinçer, ailesi tarafından desteklendigini belirterek bir hatırasını anlattı. Zehra Dinçer, "Hücrelerden, kıkırdak ve kas olusturmustum. Tabii Türkiye'ye tatile gittigimde aileme neler yaptıgımı anlatıyordum. Kıkırdak konusunda fikir vermesi adına babam, beni tanıdıgımız bir kasaba götürdü. Kasap inanılmaz ilgilendi. Sonunda bir inegin vücudundan çıkan kıkırdagı aldım ve ABD'ye kadar getirdim.'' seklinde konustu.
Kök hücre nedir, neden önemli?
Kök hücreler vücudumuzda bütün dokuları ve organları olusturan ana hücrelerdir. Henüz farklılasmamıs olan bu hücreler, sınırsız bölünebilme ve kendini yenileme, organ ve dokulara dönüsebilme yetenegine sahiptir. Bu özellikleri bakımından kök hücreler kanser, sinir sistemi hastalıkları (Alzheimer) ve hasarları, metabolik hastalıklar (diyabet), organ yetmezlikleri, romatizmal hastalıklar, kalp hastalıkları, kemik hastalıkları ve daha birçok alanda kullanıma sahiptirler. Günümüzde bu hastalıkların bazılarının tedavisinde organ veya doku nakilleri yapılmaktadır. Ancak, organ veya doku nakli gerektiren hastaların çoklugu, uygun organ ve dokunun her zaman bulunamaması gibi sorunlarla sürekli karsılasılmaktadır.
Mehmet Demirci