TÜrk Ve Fransiz Bİlİm Adamlari Sesten Hizli Deprem Dalgalar

[uçs]

Sismoloji alanında faaliyet gösteren Türk ve Fransız bilimadamları, 'Supershear' (Süper Makaslama Gerilimi) isimli nadir görülen ama çok siddetli bir deprem türüne ait ipuçları bulduklarını bildirdi.
Bu tür bir depremde, açıga çıkan enerji patlaması yerin altından yüzeye dogru saatte 21 bin 600 kilometre hızla (ses hızından çok daha fazla) ilerliyor. Olaganüstü bu ilk dalga soku yerin üstündeki binalara büyük hasar veriyor.


Sık rastlanmayan 'Supershear' depremleri sadece belirli fay hatlarında meydana geliyor. Bu depremlerde artçı sarsıntılar ana fayda gerçeklesmiyor. Arastırma sonucuna göre, 12 Mayıs'ta Çin'de meydana gelen gibi deprem iki plak arasındaki sürtünmeden kaynaklanırken, 1999'daki Gölcük depremi bir plagın digerine göre yatay biçimde kaymasıyla meydana geldi. 1999'da 3 ay içerisinde Türkiye'de meydana gelen 2 siddetli deprem ile son Çin depreminde sesten hızlı deprem dalgalarının görüldügü kaydedildi.

Fransa'nın Grenoble Joseph Fourier Üniversitesinden Michel Bouchon, 'Supershear' depremi hakkında "Bunlar, kırılmanın çok hızlı oldugu, büyük deprem dalgalarının yayılma hızından daha hızlı olan depremler. Bu kısa zaman önce fark ettigimiz bir olay" diyerek hızlı kırılmanın, dalgalar halindeki enerji transferini ve yer hareketini degistirdigini söyledi.

Michel Bouchon, Kandilli Rasathanesinden Hayrullah Karabulut ile fay zonunun özellikle depremden sonra sakin oldugunu ve artçı sarsıntıların bu bölgeden uzakta, kırılmayla faal hale gelen artçı olusumlar üzerinde meydana geldigini ortaya çıkardı. Bouchon ve Karabulut, artçı sarsıntıların, daha önce faal olmadıgı düsünülen bazı fayların depremle kısmen yeniden faal hale geldigini gösterdigine degindi.

Bouchon, Türkiye'deki Kuzey Anadolu fay hattı, Kaliforniya'daki San Andreas fay hattı ve 2001'de Tibet'teki depreme neden olan fayın iki plaktan birinin digerine göre yatay biçimde hareket etmesiyle meydana geldigini ifade etti.

Türk ve Fransız bilim adamları, dalgaların yayılması ve depremlerin artçı sarsıntılara iliskin sonuçlarının kesinlik kazanması için daha fazla büyük depremin gözlenmesinin gerektigini aktardı. İki sismolojistin arastırması, Amerikan Science dergisinde de yayımlandı.