--------------------------------------------------------------------------------
Bant genişliğinin artması, mobil araçların ve servis sağlayıcıların çoğalması dijital ortamda eser arzı piyasasının hızla büyümesine yol açmıştır. Yapılan araştırmalara göre, geçtiğimiz yıl dünya üzerinde toplam geniş bant kullanıcı sayısı 110 milyonun üzerinde çıkmıştır. Geniş bant abonelerinin hızla artması on-line eğlence pazarının da aynı hızla gelişmesine sebebiyet vermektedir.
"Eserlerin yer aldığı medyaların e-dönüşüme ve yeni teknoloji iletişim araçlarına uyarlanması sebebiyle hak sahiplerinin haklarının bu yeni ortamda da gerekli koruma düzeyine ulaşması gerekmektedir. Medyaların e-dönüşüme uğraması hakların korunması açısından hem olumlu hem de olumsuz bazı gelişmelere yol açmaktadır. Elektronik ortamda bulunan medya artık çok daha kolay kopyalanabilir bir hale gelmekte ve geniş bantlı iletişim ağları ve özellikle "peer to peer" yazılımlar ile bu iletişim ağlarını kullanan herkese iletilebilmektedir; ancak teknolojik gelişmeler aynı zamanda etkin bir izleme ve kısıtlama sisteminin de kurulmasına ön ayak olmaktadırlar. Bu izleme ve kısıtlama yöntemlerine genel olarak dijital hak yönetimi sistemleri denmektedir."
Big Champagne tarafından 2004 yılında yapılan araştırmaya göre dünya üzerinde 95 milyon P2P kullanıcısı bulunmaktadır. P2P ağlarında 44 milyon film dosyası ve 1.4 milyar ses dosyası paylaşılmaktadır.
On-line eğlence pazarı içindeki en büyük gelişme oranına sahip olan on-line müzik hizmetleri, hem müzik sektörüne hem de bilişim ve telekomünikasyon sektörlerine büyük gelirler sağlamaktadır.
DRM sistemleri kullanılarak ortaya konulan yeni iş modelleri ve eser korumaya ilişkin teknik sınırlamalar ile fikri haklar endüstrisinin en büyük problemi olan korsan da uzun vadede ortadan kaldırılabilecektir. Günümüzde korsan kullanımın artmasında29 en önemli sebeplerden biri, dijital ortamdaki eserlerin kolaylıkla veri ve kalite kaybına uğramadan çoğaltılması ve dağıtılmasıdır. MP3 gibi DIVX gibi veri formatlarının ortaya çıkmasıyla eserler kolay, çabuk ve ucuz bir şekilde çoğaltılabilmekte ve geniş bant erişimi sayesinde Internet üzerinden dağıtılabilmektedir. CD veya DVD formatındaki eserler de herkesin erişebildiği yazıcılar ve CD-R ve DVD-R formatındaki veri taşıyıcılar ile kopyalanabilmekte ve illegal olarak dağıtılabilmektedir.
Bir kaç yıldan beri DRM ( Digital Rights Management - Sayısal Haklar Yönetimi ) diye Internet'te bir olay dönüyor. Bazıları buna, Digital Restriction Management - Sayısal Kısıtlama Yönetimi diye bir isim bile verdiler.
DRM'i bilmeyenler için kısaca bir örnek vereyim. Diyelim bir siteye giriyorsunuz ve parasını ödeyerek bir film veya müzik indiriyorsunuz. Parasını ödeyerek, indirdiğiniz bu dosyayı her izlemeye kalktığınızda, Internet'te bir sunucuyla bağlantı kuruluyor ve izlemek için izin alınıyor.
Şayet Internet'iniz yoksa izleyemiyorsunuz. Daha da kötüsü, Windows/MAC OS gibi bir işletim sistemi kullanmıyorsanız, yine izleyemiyorsunuz. Daha daha kötüsü, Windows bile kullansanız, belirli bir süre sonra lisansınız iptal edilebiliyor. Ve en berbat yanı da dosyayı başka bir ortamda izleme şansınızın olmaması.
Windows’un dışında başka işletim sistemlerini kullanın ve şu an Windows'ta yaptığınız iki şey dışında her şeyi ama her şeyi diğer İşletim Sistemleri ile yapabilirsiniz. Bunlardan birisi oyun oynamak, diğeriyse parasını ödeyip almış olduğum dosyaları dinlemek/izlemek. Oyun oynamaya bir şey demeyeceğim, çünkü geliştiricilerin bazı dayatmalar sonucunda platform bağımlı yapması kaçınılmaz. Ancak her ortamda çalışması gereken dosyaların, sadece kendisine özgü çalışması kadar kısıtlayıcı bir saçmalık olabilir mi? Veya parasını ödediğim şeyi dilediğim gibi kullanamamak kadar can sıkıcı bir durum olabilir mi?
İşte korsana hayır kampanyacılarının gerçek yüzü budur. Fırsatları olsa deri altınıza RFID'lerden yerleştirip, evlerinize kamera koyup, sizi 24 saat izlerler. Çünkü para kazanmak için onlara göre her yol mubahtır. İşin sanatında, estetiğinde, güzel şeyleri ortaya çıkartmada hiçbir şey umurlarında değildir. Daha çok para - daha çok kâr için bir döngü kurmuşlardır ve bu döngünün dışına çıkmamanız için elinizden geleni yaparlar.
Linus Torvalds, DRM desteğinin Linux'ta verilebileceğini söyledi. Ama sorun Linux'un DRM destekleyip desteklemeyeceği değil, onun engelleniyor oluşu! Microsoft'un sunduğu DRM lisansıyla gelen bütün videoları ve müzikleri, sadece Windows Media Player ile izleyebilirsiniz. Bırakın başka bir işletim sistemini, başka bir programla bile kullanmanız sıkıntılara neden olmaktadır.
Apple sunduğu Mac OS X ile DRM'e tam destek veriyor. Bir şarkı satın aldığınız zaman, tek bilgisayarda çalıştırmak için ayrı, iPod'da çalıştırmak için ayrı, ikisinde birden çalıştırmak için ayrı para ödüyorsunuz. Yani firmalar dinleme hakkını satmak yerine, tuhaf yaklaşımlarla daha fazla para koparma derdine düşmüş durumdalar.
Bugün ses ve video dosyalarıyla başlayan sürecin, ileri de ne kadar feci durumlara dönüşebileceğini kestirmek güç değil. Bir süre sonra, çalıştırdığınız her programı denetleyecek ve firmaların iç politikalarına göre sizlere izin verecek, bir yapıya doğru gidiyoruz. Komplo teorileri üretmenin bir gereği yok. Ancak bu işin sonu, 24 saat denetim altında tutulan kullanıcılara kadar gidebilir.
Richard Stallman'ın bu konuda birçok açıklaması var. Anti-DRM siteleri de kurulmuş durumda. Bunlardan bir tanesi de, tasarımdan sakat anlamına gelen, Defective by design ... Bu adrese girerek konuyla ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. Gayet net şekilde, neden DRM'e hayır dememiz gerektiğini açıklıyorlar.
Korsanla mücadele adı altında firmalar kurup insanları denetlemeye çalışanlardan nefret ediyorum. Açıkçası, DRM'e, sert bir karşılık verilmesi gerektiğine inananlardanım. En doğru tepki nedir emin değilim ama en azından yapabileceğimiz bazı şeyler bulunuyor:
• DRM destekli ürünleri satın almayız.
• DRM ile gelen video ve müzikleri indirmeyiz. mp3 veya DivX, XviD gibi teknolojileri bir süre daha kullanabiliriz.
• DRM destekli ürün satan ve DRM lisansı kullandırtan firmalara, bu ürünleri neden istemediğimizi anlatan yazılar yollayabiliriz.
Herkese İyi Günler
TRWE_2012
Düzce_Akçakoca
:oops:
:oops: