Dünyada hammadde açığı büyürken, geri dönüşüm sonucu kazanılan ‘ikincil’ hammaddeler umut oldu. Elektronik atıklar arasında en değerli olanı, içlerinde kullanılan altın nedeniyle cep telefonları.
İndiyum çok nadir rastlanan bir metal. Düz ya da dokunmatik ekranların üretiminde vazgeçilmez bir öneme sahip. Uzmanlara göre indiyum önümüzdeki altı ila 10 yıl içinde tükenecek. Enerji sektöründe ve plastik sanayinde kullanılan ham petrolün de altmış, yetmiş yıl içinde tükenmesi bekleniyor. Elektrikli aletlerin vazgeçilmez maddesi bakırın ise 30 yıl içinde tükeneceği tahmin ediliyor.
Alman İkincil Hammadde ve Atık Derneği'nden Jörg Lacher, "Hammaddelerin sonsuz olmadığını nihayet kavramamız gerekiyor. Bunu hammadde fiyatlarının artmasından anlıyoruz. Bu da hammadelere talebin arttığını gösteriyor ki bu da gelişmekte olan ülkelerin ekonomisinin giderek büyümesinin, kalkınmasının sonucu. Buna Çin ve Hindistan örnek olarak verilebilir. Hammadeler sınırlı olduğu için ikincil hammaddeler giderek daha cazip hale geliyor" diye konuşuyor.
Yıllarca dünya ihracat şampiyonu olan, ancak yeraltı kaynakları açısından fakir bir ülke olan Almanya için geri dönüşüm hayati önem taşıyor. Bu bağlamda atıklar ve çöpler, sadece Almanya değil, dünya genelinde gelecekte en önemli kaynaklardan biri hâline gelecek.
Çöplerin ayrılmasının önemi
Almanya'da çöplerin ayrılma işlemi yıllardır yapılıyor. Başlangıçta birçoklarına komik gelen, mavi, sarı, kahverengi ya da yeşil konteynerler, artık Avrupa'nın birçok ülkesinde yaygın biçimde kullanılıyor. Eski gazetelerden pahalı, beyaz kağıt yapmak mümkün. Meyve ve sebze atıklarından ise bio gaz üretilebiliyor. Almanya'da geri dönüşüm alanında başı çeken firmalardan Lünen merkezli Remondis'in basın sözcüsü Michael Schneider şöyle konuşuyor:
"Plastik, metal gibi farklı maddeler kullanılarak yapılan elektrik süpürgesi, bilgisayar, klavye gibi çeşitli elektrikli alet ve cihazlar burada toplanıyor. Sonra yapımlarında kullanılan maddeler birbirinden ayrıştırılıyor. İşlemin sonunda bu cihazların yapımında kullanılan bakır, demir gibi maddelerin ikincil hammadde olarak ayrıştığı görülüyor. Sonra bu maddeler doğrudan çelik sanayisine gönderiliyor."
Hammaddeye talep artıyor
Uzmanların tahminine göre yeryüzünde nadir rastlanan metallere talep 2030 yılına kadar üç kat artacak. Bu metallerden özellikle indiyum, lityum, tantal ve germanyuma ilgili büyük. Bunlar cam fiber kablolar ya da elektrikli otomobillerin şarjlarının güçlendirilmesi gibi yüksek teknolojilerde kullanılıyor.
Dünya genelinde çöpler artıyor ve milyarlarca doların döndüğü bir pazar haline geliyor. Yeryüzündeki yeraltı kaynaklarının, Asya ve Latin Amerika'daki gibi hammadde ihtiyacı giderek artan ülkelerin talebini karşılaması mümkün değil. Gelecekte geri dönüşüm işlemi sayesinde elde edilen ikincil hammadeler büyük önem taşıyacak. Remondis şirketinden Michael Schneider buna şu örneği veriyor:
"Her cep telefonunda ortalama 23 gram altın bulunuyor. Dünya genelinde yılda 1 milyar 300 bin cep telefonu üretiliyor ve bunların sadece yüzde 10'unun geri dönüşümü sağlanabiliyor. Bunun anlamı insanlık yılda 20, 22 ton altını çöpe atıyor."
DW